Στα «σκαριά» πρωτεΐνη που τρώει τα βλαβερά κύτταρα που μας.... αρρωσταίνουν

 

Ένα νέο τρόπο αντιμετώπισης ασθενειών που προκαλούνται από επιβλαβή ή περιττά κύτταρα, ανακάλυψε ομάδα επιστημόνων από το Ινστιτούτο Επιστημών Ενσωματωμένων Κυττάρων-Υλικών (iCeMS) του Πανεπιστημίου του Κιότο.

Οι Ιάπωνες ερευνητές δημιούργησαν ένα θεραπευτικό εργαλείο βασισμένο σε πρωτεΐνες που το ονόμασαν CRUNCH, από τα αρχικά των λέξεων Connector for Removal of Unwanted Cell Habitat – Σύνδεσμος για απομάκρυνση βιότοπου ανεπιθύμητων κυττάρων.

Στη σχετική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Biomedical Engineering, η συνθετική πρωτεΐνη Crunch, χρησιμοποιεί το φυσικό σύστημα απομάκρυνσης αποβλήτων του σώματος για να καθαρίσει συγκεκριμένα κύτταρα-στόχους, προσφέροντας ελπίδα για βελτιωμένες θεραπείες για τον καρκίνο, τα αυτοάνοσα νοσήματα και άλλες ασθένειες όπου τα επικίνδυνα κύτταρα προκαλούν βλάβη.

Τα φαγοκύτταρα ανιχνεύουν το σήμα «φάε με» στην επιφάνεια των νεκρών κυττάρων

Το crunch επαναπρογραμματίζει το ανοσοποιητικό για απομάκρυνση των καρκινικών κυττάρων με φυσικό τρόπο

Κάθε μέρα, δισεκατομμύρια κύτταρα του σώματός μας πεθαίνουν φυσικά στο πλαίσιο της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού μας. Αυτά τα νεκρά κύτταρα καθαρίζονται γρήγορα από ανοσοκύτταρα που ονομάζονται φαγοκύτταρα.

Τα φαγοκύτταρα λειτουργούν σαν μικροσκοπικές ηλεκτρικές σκούπες, εντοπίζοντας τα νεκρά κύτταρα ανιχνεύοντας ένα σήμα «φάε με» στην επιφάνειά τους. Μόλις αναγνωρίσουν αυτό το σήμα, περιβάλλουν και χωνεύουν τα νεκρά κύτταρα σε μια διαδικασία που ονομάζεται «φαγοκυττάρωση» ή πιο συγκεκριμένα «εξωκυττάρωση».

Όπως εξήγησε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, από τη Μεταπτυχιακή Σχολή Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου του Κιότο Γιούκι Γιαμάτο, «Αυτό που κάναμε είναι να πάρουμε αυτό το φυσικό σύστημα καθαρισμού και να το επαναπρογραμματίσουμε ώστε να στοχεύει ζωντανά κύτταρα που δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί. Κατασκευάσαμε το Crunch τροποποιώντας την πρωτεΐνη S, η οποία κανονικά βοηθά τα φαγοκύτταρα να αναγνωρίζουν τα νεκρά κύτταρα. Αλλά αντί να συνδέεται με νεκρά κύτταρα, δώσαμε στο Crunch τη δυνατότητα να αναγνωρίζει συγκεκριμένα ζωντανά κύτταρα που θέλουμε να αφαιρέσουμε, όπως καρκινικά κύτταρα ή υπερδραστήρια ανοσοκύτταρα σε αυτοάνοσα νοσήματα».

Ποια κύτταρα θα φαγωθούν;

Για να το πετύχουν αυτό, οι ερευνητές αντικατέστησαν το μέρος της πρωτεΐνης S που ανιχνεύει τα κύτταρα που πεθαίνουν με ένα είδος αισθητήρα που μπορεί να αναγνωρίσει μοναδικές επιφανειακές πρωτεΐνες που βρίσκονται μόνο στα ανεπιθύμητα κύτταρα. Αυτοί οι αισθητήρες μπορούν να σχεδιαστούν κατά παραγγελία για να στοχεύουν σχεδόν οποιοδήποτε τύπο κυττάρου. Μόλις το Crunch συνδεθεί με τον επιλεγμένο στόχο του, συνδέει αυτό το κύτταρο με τα φαγοκύτταρα, τα οποία το κατακλύζουν και το διασπούν.

Το Crunch λειτουργεί σαν ετικέτα παράδοσης υψηλής ακρίβειας. Δεν σκοτώνει απευθείας τα κύτταρα. Αντίθετα, τα επισημαίνει με τρόπο που ξεγελάει το ανοσοποιητικό σύστημα κάνοντάς το να νομίζει ότι είναι έτοιμα για αφαίρεση. Αυτό, κάνει το ίδιο το σώμα να τα αποβάλλει, χρησιμοποιώντας διαδικασίες στις οποίες βασίζεται ήδη καθημερινά.

Ο καθηγητής Τζουν Σουζούκι, από το iCeMS στο Πανεπιστήμιο του Κιότο, επικεφαλής της μελέτης, περιέγραψε πώς δοκίμασαν το νέο σύστημα: «Σε ποντίκια, χρησιμοποιήσαμε το Crunch για να απαλλαγούμε από καρκινικά κύτταρα που είχαν σχεδιαστεί για να εκφράζουν συγκεκριμένη πρωτεΐνη κυτταρικής επιφάνειας, ώστε να μπορούμε να τα παρακολουθούμε. Το χρησιμοποιήσαμε επίσης για να εξαλείψουμε ορισμένα ανοσοκύτταρα και σε ένα μοντέλο με λύκο, μια ασθένεια όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε υγιείς ιστούς. Και στις δύο περιπτώσεις, τα επιβλαβή κύτταρα καθαρίστηκαν με επιτυχία και τα σημάδια της νόσου μειώθηκαν».

Ευκολότερη χορήγηση

Το νέο εργαλείο θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο για τη θεραπεία ορισμένων ασθενειών.

Πολλές τρέχουσες θεραπείες, όπως η θεραπεία με κύτταρα CAR-T ή τα φάρμακα που βασίζονται σε αντισώματα, είναι χρήσιμες, αλλά έχουν και ορισμένους περιορισμούς. Στην περίπτωση των CAR-T, τα αιμοσφαίρια συλλέγονται από τον ασθενή, τροποποιούνται στο εργαστήριο και στη συνέχεια επανατοποθετούνται.

Το Crunch, από την άλλη πλευρά, είναι μια θεραπεία που βασίζεται σε πρωτεΐνες και θα μπορούσε ενδεχομένως να χορηγηθεί μέσω μιας απλής ένεσης.

Επειδή ο αισθητήρας στόχευσης του Crunch μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με την ασθένεια, λειτουργεί σαν μια πλατφόρμα που προσαρμόζεται.

«Πιστεύουμε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει ένα νέο είδος θεραπείας που μπορεί να προσαρμοστεί σε πολλές παθήσεις. Μπορούμε επίσης να υιοθετήσουμε τους αισθητήρες στόχευσης από αντισώματα και CAR-T. Είναι το οικοσύστημα για τα διάφορα θεραπευτικά εργαλεία», κατέληξε ο Σουζούκι.

Η ομάδα εργάζεται τώρα για να κάνει το Crunch ασφαλέστερο, πιο εύκολο στην παραγωγή και πιο αποτελεσματικό σε πραγματικές συνθήκες. Με περαιτέρω έρευνα, αυτή η τεχνική θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα σε μια νέα γενιά θεραπειών που βοηθούν το σώμα να καθαρίσει τα επιβλαβή κύτταρα με ακριβή και φυσικό τρόπο.

Έχουν χρώμα τα.... όνειρα;

 

Τα όνειρα είναι μια από τις πιο συναρπαστικές και ίσως περίπλοκες εμπειρίες του ανθρώπινου ύπνου, γεμάτα συναισθηματικά και οπτικά ερεθίσματα. Μπορούν να μας μεταφέρουν σε φανταστικούς κόσμους, να μας κάνουν να νιώσουμε φόβο, χαρά ή ανακούφιση, ενώ μερικές φορές μας αφήνουν με ερωτήματα για την πραγματικότητα.

Ωστόσο, τα όνειρα δεν είναι απλώς μυστηριώδη πεδία δράσης, αποτελούν επίσης έναν δείκτη για την υγεία του μυαλού και του σώματός μας.

Γιατί βλέπουμε όνειρα;

Η διαδικασία των ονείρων συνδέεται κυρίως με τη φάση REM (Rapid Eye Movement), την πιο έντονη φάση του ύπνου, όταν ο εγκέφαλος είναι εξαιρετικά ενεργός. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, τα μάτια κινούνται γρήγορα πίσω και μπροστά, και το μυαλό δημιουργεί εικόνες, συναισθήματα και καταστάσεις που φαίνονται απολύτως ρεαλιστικές. Ενώ το σώμα μας είναι ακινητοποιημένο, ο εγκέφαλος «ταξιδεύει» και δημιουργεί εικόνες, ήχους, ακόμη και γεύσεις και μυρωδιές, ανάλογα με την κατάσταση του σώματος και των αισθήσεών μας.

Χρώμα ή ασπρόμαυρο; Τι λέει η επιστήμη;

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα για τα όνειρα είναι αν τα βλέπουμε σε έγχρωμη ή ασπρόμαυρη μορφή. Έρευνες δείχνουν ότι το 70-80% των ανθρώπων αναφέρουν ότι βλέπουν όνειρα σε χρώμα, κάτι που δείχνει ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργεί χρώματα είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένη κατά την διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, αυτό το ποσοστό μπορεί να είναι χαμηλότερο, καθώς οι επιστήμονες βασίζονται κυρίως στη μνήμη των ίδιων των ατόμων που ονειρεύονται και όχι σε τεχνολογία που καταγράφει ακριβώς τι βλέπουν.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι συχνά αναφέρουν ότι βλέπουν λιγότερα έγχρωμα όνειρα και περισσότερα ασπρόμαυρα. Η θεωρία πίσω από αυτό συνδέεται με τα μέσα που υπήρχαν στην εποχή της παιδικής τους ηλικίας. Αν κάποιος μεγάλωσε βλέποντας ασπρόμαυρες τηλεοπτικές εκπομπές ή ταινίες, είναι πιο πιθανό να θυμάται τα όνειρά του ως ασπρόμαυρα.

Όνειρα και αισθήσεις

Δεν είναι μόνο η όραση που κυριαρχεί στα όνειρα. Συχνά, το μυαλό μας «ενσωματώνει» άλλες αισθήσεις, όπως ήχους, γεύσεις και μυρωδιές. Εάν για παράδειγμα ονειρευτείτε ότι βρίσκεστε σε μια παραλία, μπορεί να ακούσετε τον ήχο των κυμάτων ή να μυρίσετε την αλμυρή της θάλασσας. Τα όνειρα γίνονται πραγματικά «πολυαισθητηριακά», με τον εγκέφαλο να αναπαράγει έντονες εμπειρίες που χρησιμοποιούν όλα τα διαθέσιμα αισθητήρια κανάλια.

Ποια η σχέση των ονείρων με την υγεία;

Το περιεχόμενο των ονείρων μας μπορεί να επηρεαστεί από τη σωματική και ψυχική μας κατάσταση. Ένα άτομο που βιώνει αυπνίες λόγου άγχους ή έντονης ανησυχίας, μπορεί να έχει όνειρα γεμάτα ένταση ή αρνητικά συναισθήματα. Αντίθετα, όταν το σώμα μας είναι χαλαρό και ήρεμο, τα όνειρα μπορεί να είναι πιο ευχάριστα ή ακόμα και απολαυστικά.

Επιπλέον, η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα των ονείρων μας. Ένας άνθρωπος που δεν κοιμάται αρκετά μπορεί να έχει πιο θολά και δύσκολα κατανοητά όνειρα, ενώ οι άνθρωποι με κανονικό ύπνο συνήθως έχουν πιο ζωντανά και σαφή όνειρα.

Στρατηγικές για «καλύτερα» όνειρα

• Βελτίωση της ποιότητας του ύπνου: Η καλή ποιότητα ύπνου είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και την ανάκτηση του σώματος. Αν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε ή ξυπνάτε συχνά, σκεφτείτε να δημιουργήσετε μια σταθερή ρουτίνα ύπνου και να αποφεύγετε την καφεΐνη πριν τον ύπνο.
• Διαχείριση άγχη και ανησυχιών: Εάν τα όνειρά σας περιλαμβάνουν άγχη ή ανησυχίες, μπορεί να είναι χρήσιμο να μιλήσετε με έναν ειδικό ή να δοκιμάσετε τεχνικές χαλάρωσης πριν τον ύπνο, όπως η βαθιά αναπνοή ή ο διαλογισμός.
• Διατροφή και ύπνος: Η καλή διατροφή είναι επίσης συνδεδεμένη με την ποιότητα του ύπνου. Μερικά τρόφιμα, όπως οι τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο (π.χ., ξηροί καρποί, σπόροι και πράσινα φυλλώδη λαχανικά) βοηθούν στη χαλάρωση του σώματος και στη βελτίωση του ύπνου.
• Καθημερινή άσκηση: Η τακτική άσκηση βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, κάνοντάς τον πιο βαθύ και ξεκούραστο, και συνδέεται με την ύπαρξη πιο ευχάριστων και ξεκάθαρων ονείρων.

Τα όνειρα δεν είναι μόνο διασκεδαστικά και μυστηριώδη, είναι και ένα παράθυρο στην υγεία μας, την ψυχολογική μας κατάσταση και τη λειτουργία του εγκεφάλου μας. Η ποιότητα του ύπνου, τα συναισθηματικά μας φορτία και οι καθημερινές συνήθειες επηρεάζουν το περιεχόμενο των ονείρων μας.

Με την έγκριση της επιστήμης: Πέντε fitness tips που όντως δουλεύουν

Δεν έχει σημασία εάν είστε fitness guru ή εάν απλώς προσπαθείτε να αυξήσετε τα επίπεδα της φυσικής σας δραστηριότητας. Το σώμα σας σας ευγνωμονεί και το ανταποδίδει σε κάθε κίνηση.

Πρόσφατα δημοσιευμένες μελέτες σχετικά με την άσκηση “φέρνουν στο φως” σημαντικά ευρήματα για τους τρόπους που μπορείτε να βελτιστοποιήσετε τις προπονήσεις σας, από την καλύτερη ώρα της ημέρας για να ασκηθείτε μέχρι τον αριθμό των σετ που πραγματικά χρειάζεστε για να “χτίσετε” μυς.

Τα fitness tips που αξίζει να γνωρίζετε

Τα καλύτερα fitness tips που θα ενισχύσουν την προσπάθειά σας για να δείτε καλύτερα αποτελέσματα, περιλαμβάνουν:

1. Χρειάζονται μερικά βαριά σετ για την ενίσχυση της μυϊκής μάζας

Επιστημονική ανασκόπηση 67 μελετών υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι μπορούν να “χτίσουν” μυς και να ενισχύσουν την δύναμη, αυξάνοντας τον αριθμό των σετ τους, αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου. Μάλιστα, η ενίσχυση της δύναμης φάνηκε να σταματά μετά από μόλις δύο σετ, τα οποία στοχεύουν σε έναν συγκεκριμένο μυ.

2. Θέλετε να χάσετε βάρος και να “χτίσετε” μυς; Δοκιμάστε πρώτα βάρη και μετά cardio

Επιστημονική μελέτη φαίνεται να έδωσε την απάντηση στο αιώνιο δίλημμα “πρώτα βάρη ή cardio;”. Οι ερευνητές χώρισαν 45 άνδρες σε διαφορετικές ομάδες προπόνησης και μετά από τρεις μήνες προπονήσεων, οι άνδρες που σήκωναν βάρη πριν κάνουν cardio φάνηκαν να έχουν καλύτερη μυϊκή δύναμη και αντοχή, καθώς και χαμηλότερο σωματικό λίπος.

3. Μία ώρα ενδυνάμωσης είναι αρκετή για να “χτίσετε” μυς

Σε έρευνα με 42 άτομα, η άρση βαρών για μία ώρα κάθε εβδομάδα – ή συγκεκριμένα, δύο συνεδρίες των 30 λεπτών – φάνηκε να οδηγεί σε αξιοσημείωτη βελτίωση του μεγέθους και της δύναμης των μυών μετά από δύο μήνες. Το εύρημα συνάδει με αυτά προηγούμενων μελετών, με τους ερευνητές να επισημαίνουν ότι δεν χρειάζεται να “ζείτε” στο γυμναστήριο για να γίνετε πιο δυνατοί. Αρκετοί να είστε συνεπείς, να ξεκουράζεστε και να ακολουθείτε μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

4. Η πιο αποδοτική προπόνηση είναι αυτή που σας ταιριάζει

Επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers, υποδηλώνει ότι η προπόνηση που ταιριάζει στην προσωπικότητά σας μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συνέπεια και συνολικά καλύτερα αποτελέσματα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι προτιμούν διαφορετικές προπονήσεις με βάση τα «5 μεγάλα» χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους (εξωστρέφεια, νευρωτισμός, ευσυνειδησία, ευγένεια, ανοιχτότητα).

Για παράδειγμα, οι εξωστρεφείς τείνουν να προτιμούν προπονήσεις υψηλής έντασης με άλλους, όπως μαθήματα γυμναστικής και ομαδικά αθλήματα, ενώ οι πιο συγκαταβατικοί φαίνεται να απολαμβάνουν μεγαλύτερης διάρκειας συνεδρίες χαμηλότερες έντασης.

5. Οι σωστές ασκήσεις προάγουν τον ύπνο

Μελέτη που εξέτασε 22 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 1.300 άτομα με αϋπνία, αποκάλυψε ότι τρεις ασκήσεις — γιόγκα, τάι τσι και περπάτημα — φαίνεται να βοηθούν τα άτομα να κοιμηθούν περισσότερο και να μειώσουν τα επίπεδα σοβαρότητας της αϋπνίας τους.

 

Αλτσχάιμερ: Ποιες νέες θεραπείες δοκιμάζουν οι επιστήμονες

Ηταν Φεβρουάριος του 2023 όταν η οικογένεια του διάσημου ηθοποιού του Χόλιγουντ Μπρους Γουίλις γνωστοποίησε μέσω μιας δημόσιας δήλωσης ότι εκείνος πάσχει από μετωποκροταφική άνοια (FTD). Μια εν πολλοίς άγνωστη για το ευρύ κοινό εκφυλιστική νόσο, σε αντίθεση με την Αλτσχάιμερ, που επηρεάζει την ομιλία, τη συμπεριφορά και τη νοητική λειτουργία, χωρίς να υπάρχει για αυτή διαθέσιμη θεραπεία έως και σήμερα.

Εκτοτε, οι εμφανίσεις του αγαπητού ηθοποιού που πρωταγωνίστησε σε ταινίες που έσπασαν τα ταμεία – όπως «Πολύ σκληρός για να πεθάνει» και «Κοίτα ποιος μιλάει» – είναι σπάνιες, με τα μέλη της οικογένειάς του να αναφέρουν ότι η ασθένειά του εξελίσσεται με τον χρόνο, κλέβοντάς του τη μνήμη… ακόμη και την ικανότητα να συνομιλεί και να αστειεύεται όπως παλιά.

Ακόμη όμως κι αν η μετωποκροταφική άνοια παραμένει στη… σκιά, είναι κάθε άλλο παρά σπάνια. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως ανά τον κόσμο υπάρχουν έως και 2 εκατομμύρια ασθενείς. Μάλιστα, οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε άτομα ηλικίας 45 έως 65 ετών, αλλά μπορεί να προσβάλει και νεότερους – ηλικίας 20 και 30 ετών.

Αυτός είναι και ο λόγος που η επιστημονική κοινότητα δεν σταματά να αναζητεί το θεραπευτικό κλειδί (και) για αυτή τη μορφή άνοιας. Και όπως αναφέρεται σε πρόσφατο δημοσίευμα της «Guardian», τα όσα συμβαίνουν πίσω από την αστραφτερή γυάλινη πρόσοψη ενός κτιρίου στα Docklands του Λονδίνου είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα.

Πρόκειται, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, για μια γονιδιακή θεραπεία που αναπτύχθηκε από μια βρετανική εταιρεία, την AviadoBio, και – σημειωτέον – ξεκίνησε στο ερευνητικό εργαστήριο του καθηγητή Christopher Shaw στο King’s College του Λονδίνου το 2021.

Πιο συγκεκριμένα, αυτή στοχεύει σε έναν τύπο FTD γνωστό στους επιστήμονες ως FTD-GRN. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι ότι προκαλείται από μεταλλάξεις ενός γονιδίου που οδηγούν σε ανεπάρκεια της προγρανουλίνης (GRN), μιας πρωτεΐνης που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών εγκεφαλικών κυττάρων.

Σήμερα η βρετανική εταιρεία σε συνεργασία με την ιαπωνική φαρμακευτική εταιρεία Astellas τρέχουν κλινικές μελέτες σε ασθενείς στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και στις ΗΠΑ, την Πολωνία, την Ισπανία, τη Σουηδία και την Ολλανδία. Και όπως αναφέρει η «Guardian», τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται να δημοσιευτούν εντός του επόμενου έτους.

«Οταν κοιτάζεις τις μαγνητικές τομογραφίες ασθενών με μετάλλαξη GRN, τα μετωπιαία και κροταφικά τμήματα του εγκεφάλου τους απλά λιώνουν… Επομένως, η πρώιμη θεραπεία και η πρώιμη διάγνωση είναι αναγκαίες όπως και μια πιο οργανωμένη προσέγγιση της υγειονομικής περίθαλψης για την αντιμετώπισή της», σημειώνει στη βρετανική εφημερίδα o David Cooper, ιατρικός διευθυντής της AviadoBio.

Η Ελλάδα ως ερευνητικός μοχλός

Είναι γεγονός ότι η χώρα μας δεν συμμετέχει προς το παρόν στις ανωτέρω μελέτες. «Οχι όμως επειδή δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι επιστήμονες για να τις τρέξουν, αλλά διότι ο αριθμός των ασθενών που θα συμμετέχει σ΄ αυτές τις μελέτες φάσης 1 είναι μικρός», διευκρινίζει μιλώντας στα «ΝΕΑ» η ομ. καθηγήτρια Νευρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών, Μάγδα Τσολάκη.

Η… απουσία, ωστόσο, αυτή δεν είναι ενδεικτική της συνολικής εικόνας για όσα συμβαίνουν εντός των συνόρων. «Αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες 39 χώρες, βρίσκονται σε εξέλιξη δύο πολύ μεγάλες μελέτες φάσης 3, οι οποίες χρησιμοποιούν τη σιμαγλουτίδη σε ασθενείς που πάσχουν από την πιο συχνή άνοια – την άνοια τύπου Αλτσχάιμερ. Στην πρώτη μελέτη συμμετέχουν 72 έλληνες ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο χωρίς να υπάρχει μεγάλη αγγειακή βλάβη (Evoke μελέτη) και στη δεύτερη συμμετέχουν 50 έλληνες ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ και έχει διαπιστωθεί πως έχουν και αγγειακές αλλοιώσεις στη μαγνητική τομογραφία (Evoke+ μελέτη)».

Μια σημαντική λεπτομέρεια, ώστε να διαπιστώσει κανείς τον όγκο των δεδομένων που λαμβάνουν οι ερευνητές την τρέχουσα περίοδο από τη διεξαγωγή των συγκεκριμένων ερευνών, στις οποίες συντρέχουν συνολικά επτά ελληνικά ερευνητικά κέντρα, είναι ότι στην πρώτη μελέτη συμμετέχουν 1.855 εθελοντές, ενώ εξετάστηκαν 4.826 ασθενείς, και στη δεύτερη μελέτη συμμετέχουν συνολικά 1.953 εθελοντές, ενώ εξετάστηκαν 5.158 ασθενείς.

Πλέον, όπως εξηγεί η καθηγήτρια, οι επιστήμονες βρίσκονται εν αναμονή των πρώτων αποτελεσμάτων που υπολογίζεται ότι θα έρθουν στο φως της δημοσιότητας τον ερχόμενο Οκτώβριο, δεδομένου ότι η μελέτη άρχισε τον Σεπτέμβριο του 2021. «Η σιμαγλουτίδη χρησιμοποιείται ευρέως στον σακχαρώδη διαβήτη και στην παχυσαρκία, αλλά έχει και ιστορία έρευνας στη νόσο Αλτσχάιμερ διάρκειας τουλάχιστον 20 ετών. Σε μελέτες που έγιναν σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη η σιμαγλουτίδη ελάττωσε τον κίνδυνο της διάγνωσης της νόσου Αλτσχάιμερ κατά 40%-70% σε σχέση με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα. Ο κύριος μηχανισμός δράσης της είναι η επίδρασή της στις διαδικασίες της φλεγμονής και της λειτουργίας των αγγείων και ίσως μέσω αυτών των μηχανισμών να επιβραδύνεται η εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ».

Μία ακόμη σημαντική λεπτομέρεια που κάνει την επιστημονική κοινότητα να δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξη είναι και το γεγονός πως στην περίπτωση που τεκμηριωθούν οι θεραπευτικές ιδιότητες της σιμαγλουτίδης και στο πεδίο αυτό, τότε οι ασθενείς θα έχουν στη διάθεσή τους την πρώτη θεραπεία διά στόματος, σε αντίθεση με τα φάρμακα που ήδη έχουν εγκριθεί και δίνονται ενδοφλέβια. Σε αυτή τη σκληρή κούρσα ενάντια στον χρόνο και τον πιο αδυσώπητο… ληστή του νου, την Αλτσχάιμερ, η επιστήμη φαίνεται πιο αποφασισμένη από ποτέ να περάσει πρώτη τη γραμμή του τερματισμού. Οπως σημειώνει σε πρόσφατο δημοσίευμά του το «Economist», το 2025 διεξάγονται 182 κλινικές δοκιμές – αριθμός αυξημένος κατά 11% σε σχέση με πέρυσι. Στις μελέτες αυτές δοκιμάζονται συνολικά 138 υποψήφια φάρμακα, με 12 από αυτά να βρίσκονται στο τελικό και πιο κρίσιμο στάδιο των δοκιμών, δηλαδή τη φάση 3, και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του έτους.

Παρά την αισιοδοξία, εντούτοις, οι ερευνητές είναι συγκρατημένοι, δεδομένου του ότι, παρά τη σημαντική πρόοδο, η νόσος Αλτσχάιμερ εξακολουθεί να αντιστέκεται στις προσπάθειες των ερευνητών, κάτι που την κατατάσσει στα πιο απαιτητικά ερευνητικά μέτωπα. Είναι ενδεικτικό ότι από το 1995 έως το 2021 επενδύθηκαν 42,5 δισ. δολάρια από ιδιωτικούς φορείς, όμως περισσότερες από 140 δοκιμές απέτυχαν.

Ισως το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο να μην είναι μόνο ο αριθμός των νέων θεραπειών, αλλά η κατεύθυνση που έχει λάβει πλέον η επιστημονική προσέγγιση. Οι ερευνητές δεν περιορίζονται πια στη μελέτη μιας και μόνο αιτίας – όπως παλαιότερα με τις πρωτεΐνες β-αμυλοειδές και Τ –, αλλά εξετάζουν ένα ολόκληρο φάσμα πιθανών παραγόντων που εμπλέκονται στην έναρξη και εξέλιξη της νόσου: από τη χρόνια φλεγμονή και τη νευροεκφύλιση μέχρι αγγειακές διαταραχές και μεταβολικές δυσλειτουργίες, η σύγχρονη έρευνα αντικατοπτρίζει μια όλο και πιο βαθιά κατανόηση της πολυπλοκότητας της άνοιας.

Εν τω μεταξύ, και όπως αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα, ανάμεσα στις δεκάδες ερευνητικές προσπάθειες, δύο γνωστές και συνακόλουθα δοκιμασμένες (για άλλες παθήσεις) φαρμακευτικές ουσίες φαίνεται να ξεχωρίζουν, κεντρίζοντας το ερευνητικό ενδιαφέρον.

Η πιρομελατίνη (piromelatine), μια ουσία που δρα στους υποδοχείς μελατονίνης και σεροτονίνης, φαίνεται να παίζει ρόλο – κλειδί στη ρύθμιση του ύπνου. Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα εξετάζει πλέον μια πολύ πιο φιλόδοξη δράση της: την πιθανή ικανότητά της να απομακρύνει τις τοξικές πρωτεΐνες που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο και ευθύνονται για την απώλεια μνήμης – το βασικό χαρακτηριστικό της νόσου Αλτσχάιμερ.

Την ίδια στιγμή, ένα άλλο φάρμακο με τελείως διαφορετική αρχική χρήση μπαίνει δυναμικά στο προσκήνιο. Το AR1001 (mirodenafil), που είχε αναπτυχθεί αρχικά για τη στυτική δυσλειτουργία, δοκιμάζεται σήμερα για τις νευροπροστατευτικές του ιδιότητες, καθώς φαίνεται να επηρεάζει θετικά την αιμάτωση του εγκεφάλου και τη νευρωνική λειτουργία.

Η λύση για τη νόσο Αλτσχάιμερ ίσως, τελικά, να μη βρίσκεται σε… παλιές συνταγές που σχεδιάστηκαν για άλλες ασθένειες, αλλά στην καινοτομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στροφή ολοένα και περισσότερων ερευνητικών ομάδων προς νέες αναζητήσεις, με αιχμή του δόρατος τη φλεγμονή στον εγκέφαλο – έναν μηχανισμό που φαίνεται να παίζει κομβικό ρόλο στην εξέλιξη της νόσου.

Στο επίκεντρο αυτής της νέας προσέγγισης βρίσκονται τα μικρογλοιακά κύτταρα. Οπως χαρακτηριστικά περιγράφεται, τα κύτταρα αυτά λειτουργούν σαν πυροσβεστική, αστυνομία και υπηρεσία καθαριότητας ταυτόχρονα, επεμβαίνοντας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, διατηρώντας την τάξη και καθαρίζοντας τα συντρίμμια που προκαλούν φλεγμονή και εκφυλισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύσσονται νέα φάρμακα που στοχεύουν την πρωτεΐνη trem2, η οποία βρίσκεται στην επιφάνεια των μικρογλοιακών κυττάρων. Ο στόχος είναι να ενισχυθεί η «καθαριστική» και προστατευτική τους δράση, ώστε να περιοριστεί η καταστροφή του νευρικού ιστού. Παράλληλα, όμως, συνδυασμοί υπαρχόντων φαρμάκων, που είχαν αρχικά αναπτυχθεί για ασθένειες όπως ο καρκίνος και ο ιός HIV, δοκιμάζονται επίσης πλέον για τις πιθανές νευροπροστατευτικές τους ιδιότητες.

Πώς λειτουργεί η νέα θεραπευτική προσέγγιση

Η πειραματική γονιδιακή θεραπεία, γνωστή στην ερευνητική κοινότητα ως AVB-101, εγχέεται στον εγκέφαλο από νευροχειρουργό χρησιμοποιώντας μια κάνουλα τόσο λεπτή όσο μια κλωστή. Η διαδικασία διαρκεί 90 λεπτά, ενώ απαιτείται μαγνητική τομογραφία (MRI) τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού της επέμβασης.

Με τον τρόπο αυτό παρέχεται στον εγκέφαλο ένα λειτουργικό αντίγραφο του γονιδίου της προγρανουλίνης για την αποκατάσταση της πρωτεΐνης στις προσβεβλημένες περιοχές. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι, εφόσον οι μελέτες το τεκμηριώσουν, θα πρόκειται για μια εφάπαξ θεραπεία.

Οι προσπάθειες όμως δεν σταματούν εδώ. Δύο ακόμη γονιδιακές θεραπείες βρίσκονται υπό ανάπτυξη στις ΗΠΑ και στη Δανία. Η πρώτη χορηγείται απευθείας στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ενώ η δεύτερη αφορά μία από του στόματος κάψουλα, που είναι σχεδιασμένη ώστε να δρα στο γονίδιο GRN και ήδη δοκιμάζεται σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστημιακά νοσοκομεία του University College του Λονδίνου.

 

Η επιστήμη μίλησε: Το γέλιο βελτιώνει τη μνήμη μας

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το γέλιο ενεργοποιεί πολύ περισσότερα από ένα απλό χαμόγελο, ενδυναμώνει τη μνήμη μας και ενισχύει την ικανότητα μας να μαθαίνουμε καινούργια πράγματα.

Από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, όλοι συμφωνούν ότι το γέλιο θεραπεύει. Αλλά σήμερα, οι νευροεπιστήμονες πάνε ακόμα παραπέρα την γνώση αυτή: το γέλιο φαίνεται να είναι ένας απρόσμενος σύμμαχος του εγκεφάλου μας, ειδικά για την εκμάθηση και την απομνημόνευση.

Το γέλιο κάνει καλό, και όχι μόνο στη διάθεση μας

Το χιούμορ, τα αστεία και το γέλιο ενεργοποιούν τη μνήμη, ενισχύοντας τις γνωστικές μας ικανότητες. Και δεν είναι μια απλή θεωρία. Ερευνητές έχουν δείξει ότι το γέλιο:

• βελτιώνει τη συγκέντρωση
• μειώνει το άγχος
• αυξάνει τις επιδόσεις στην εκμάθηση.

Ένα καλό αστείο είναι πολύτιμο για την υγεία μας

Το γέλιο είναι κάτι που υπάρχει παντού και σε όλες τις εποχές. Βρίσκεται σε κάθε κουλτούρα και σε όλες τις ηλικίες. Δημιουργεί συνδέσεις μεταξύ ανθρώπων και, το πιο σημαντικό, βοηθά τη μνήμη μας. Μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε, να σχεδιάζουμε και να θυμόμαστε όλες τις χρήσιμες πληροφορίες της ζωής μας, ακόμα και τις λιγότερο σημαντικές.

Γιατί ο εγκέφαλος λατρεύει τα αστεία;

Το γέλιο ενεργοποιεί πολλά περισσότερα από το σχηματισμό ενός απλού χαμόγελου στο πρόσωπό μας: επηρεάζει την προσοχή μας, τη ρύθμιση των συναισθημάτων και ακόμη και τη μακροπρόθεσμη μνήμη.

Η επιστήμη το επιβεβαιώνει: λίγα λεπτά χιούμορ κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος προσφέρουν αύξηση 10% στην απομνημόνευση. Ένα δεδομένο συγκρίσιμο με εκείνο των οργανωμένων τεχνικών μάθησης.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι μεγάλες προσωπικότητες της σκέψης, όπως ο Πλάτωνας ή ο Αριστοτέλης, είχαν ήδη αναγνωρίσει τη σημασία του χιούμορ στη μετάδοση της γνώσης.

Ο εγκέφαλός μας αγαπά αυτές τις απροσδόκητες στιγμές χιούμορ, οι οποίες μας μένουν αξέχαστες. Όσο μεγαλύτερη είναι η αντίθεση μεταξύ του απροσδόκητου και του νοήματος, τόσο πιο ανθεκτική είναι η μνήμη.

Χιούμορ και μνήμη: μια σπουδαία συμμαχία

Το χιούμορ λειτουργεί ως μέσο καλύτερης εκμάθησης κάτι νέου όταν χρησιμοποιείται σωστά. Όταν είναι καλά υπολογισμένο ένα αστείο μειώνει το άγχος, απελευθερώνει τη συζήτηση και διευκολύνει την αφομοίωση. Τα αποτελέσματα είναι ακόμα πιο εμφανή στους ηλικιωμένους, όπου ενισχύει τις ικανότητες της λεκτικής και οπτικής μνήμης.

Ένα άλλο όφελος που συχνά υποτιμάται: το γέλιο που μοιράζεται ενισχύει την κίνητρα, είτε σε ομάδα είτε σε εκπαιδευτικό πλαίσιο. Δημιουργεί δυναμική, ενώνει και παρακινεί για συμμετοχή. Μια καλή αστεία παρατήρηση τη σωστή στιγμή μπορεί να μετατρέψει μια βαρετή διάλεξη σε μια αξέχαστη στιγμή.

Τι λέει η επιστήμη για το γέλιο ως εργαλείο μάθησης;

Μελέτες στην γνωστική ψυχολογία δείχνουν ότι η εισαγωγή χιουμοριστικών στοιχείων σε μια εκπαιδευτική συνεδρία βοηθά στη διατήρηση καλύτερης προσοχής, στην καλύτερη διαχείριση των παρεμβολών και στην πιο αποτελεσματική εκτέλεση των νοητικών λειτουργιών ελέγχου.

Επομένως, το χιούμορ επιτρέπει την καλύτερη ταξινόμηση, προτεραιοποίηση και ανανέωση των σημαντικών πληροφοριών.

Στη σημερινή εποχή, όπου συζητάμε πολύ για την ταχεία απομνημόνευση και την προσαρμοστική μάθηση, θα ήταν κρίμα να παραμελήσουμε αυτή τη στρατηγική που είναι δωρεάν, πανάρχαια, φυσική και βαθιά ανθρώπινη: το γέλιο!

 

Tι είναι η εαρινή ισημερία και πώς φαίνεται από το Διάστημα

 Το βόρειο ημισφαίριο γιορτάζει ανεπίσημα την Πέμπτη τον ερχομό της άνοιξης, μια ενθαρρυντική αλλαγή την οποία σηματοδοτεί η εαρινή ισημερία στις 11.01 ώρα Ελλάδας. Αυτό σημαίνει ότι η μέρα διαρκεί πλέον περίπου όσο η νύχτα, και θα συνεχίσει να μεγαλώνει μέχρι το θερινό ηλιοστάσιο.

Τι είναι όμως η ισημερία; Η απάντηση είναι πιο εύκολα κατανοητή αν κοιτάξει κανείς τη Γη από το Διάστημα αυτή την ιδιαίτερη ημέρα.

NOAA

Η παραπάνω εικόνα τραβήχτηκε από αμερικανικό δορυφόρο τη στιγμή της εαρινής ισημερίας του 2013. Μια οριζόντια λευκή γραμμή σημειώνει τον ισημερινό, ενώ ο Ήλιος έχει τοποθετηθεί στην εικόνα εκ των υστέρων.

Όπως είναι εμφανές, τη στιγμή της ισημερίας (είτε της εαρινής είτε της φθινοπωρινής) οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν κάθετα στον ισημερινό.

Ο πλανήτης παίρνει κλίση

Οι ισημερίες, τα ηλιοστάσια αλλά και η ίδια η εναλλαγή των εποχών οφείλονται στο γεγονός ότι ο άξονας περιστροφής της Γης δεν είναι ακριβώς κάθετος στο επίπεδο στο οποίο κινείται ο πλανήτης, το λεγόμενο επίπεδο της εκλειπτικής, αλλά έχει μια μικρή κλίση, όπως στην παρακάτω εικόνα.

Σε άλλους πλανήτες, ο άξονας σχηματίζει μεγαλύτερη γωνία, όπως στην ακραία περίπτωση του Ουρανού, στον οποίο ο άξονας περιστροφής είναι σχεδόν παράλληλος με το επίπεδο της εκλειπτικής και δημιουργεί μια αλλόκοτη εναλλαγή «εποχών».

Το σημαντικό είναι ότι άξονας περιστροφής κοιτάει πάντα το ίδιο σημείο του ουρανού, τον λεγόμενο ουράνιο πόλο, ανεξάρτητα από την εποχή και το σημείο όπου βρίσκεται ο πλανήτης στο ταξίδι του γύρω από τον Ήλιο. Αυτό είναι εμφανές στην παρακάτω εικόνα.

(Wikimedia Commons)

Το γεγονός ότι ο προσανατολισμός του άξονα είναι σταθερός σημαίνει ότι ότι το καλοκαίρι και την άνοιξη ο βόρειος πόλος του πλανήτη κοιτάζει προς τον Ήλιο, ενώ το φθινόπωρο και το χειμώνα [του βορείου ημισφαιρίου] ο ήλιος χάνεται από την περιοχή του βόρειου πόλου, ενώ ο νότιος πόλος λούζεται σε μόνιμη λιακάδα.

Δύο φορές το χρόνο, όμως, στην εαρινή όσο και τη φθινοπωρινή ισημερία, το επίπεδο του ισημερινού περνά ακριβώς από το κέντρο του Ήλιου, επιτρέποντας στο ηλιακό φως να φτάσει ταυτόχρονα στο βόρειο και το νότιο πόλο.

Τις ημερομηνίες, αυτές, επίσης, o Ήλιος ανατέλλει ακριβώς στη θέση της ανατολής, και η μέρα και η νύχτα έχουν περίπου ίση διάρκεια.

Η διάρκεια της ημέρας θα συνεχίσει να μεγαλώνει μέχρι το θερινό ηλιοστάσιο, το οποίο πέφτει φέτος στις 21 Ιουνίου.

Και μέχρι τότε, ο Ήλιος θα ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στον ουρανό τα μεσημέρια.

Ειδήσεις Σήμερα:

Τεχνητή μήτρα: Η Gen Z, τα μωρά που «μεγαλώνουν σε μία σακούλα» και το «τέλος της γυναίκας»

 

Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού παραμένει επιφυλακτικό απέναντι στην τεχνητή μήτρα και σε αυτή την επαναστατική αλλαγή στη μητρότητα, η Gen Z φαίνεται έτοιμη να υποδεχτεί την τεχνολογία, σύμφωνα με την Daily Mail.

Τι έδειξε η έρευνα

Στην πρώτη μεγάλης κλίμακας έρευνα του είδους της, στο πλαίσιο του podcast Motherhood vs The Machine, το think tank Theos ρώτησε 2.292 Βρετανούς για τις απόψεις τους σχετικά με τις τεχνητές μήτρες.

Συνολικά, μόνο το 21% των ανθρώπων υποστήριξε την ιδέα, ενώ το 52% ήταν αντίθετο.

Ταυτόχρονα δήλωναν θρησκευόμενοι ήταν ακόμη λιγότερο πιθανό να την υποστηρίξουν, ενώ οι γυναίκες ήταν λιγότερο υποστηρικτικές από τους άνδρες

Η έρευνα αποκάλυψε ότι η πλειονότητα των ανθρώπων παραμένει σταθερά αντίθετη στην ανάπτυξη ενός παιδιού εκτός του σώματος της μητέρας, εκτός από τις περιπτώσεις που μπορεί να σώσει τη ζωή της μητέρας ή του παιδιού.

Γιατί η πλειοψηφία της Gen Z ήταν υπέρ;

Στην έρευνα φάνηκε ότι το 42% των ατόμων ηλικίας 18-24 ετών δήλωσε ότι θα υποστήριζε την «ανάπτυξη ενός εμβρύου εντελώς έξω από το σώμα μιας γυναίκας».

Η McDonald λέει: «Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι νέες γενιές μπορεί να είναι λιγότερο επιφυλακτικές απέναντι στην επιστημονική πρόοδο γενικά, καθώς οι νεότεροι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο δεκτικοί και ενθουσιασμένοι από τις τεχνολογικές εξελίξεις».

«Αλλά οι νέοι είναι επίσης πολύ λιγότερο πιθανό να έχουν εμπειρία του να γίνουν γονείς, οπότε η ιδέα θα φαινόταν πιο αφηρημένη σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες γενιές».

Τι είναι η εκτογένεση;

Σε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη, το έμβρυο αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κύησης 37 έως 40 εβδομάδων.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι πνεύμονες του παιδιού γεμίζουν με αμνιακό υγρό και λαμβάνουν όλο το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά τους από τη μητέρα μέσω του πλακούντα.

Μια τεχνητή μήτρα στοχεύει στην αναπαραγωγή όλων αυτών των διαδικασιών με μηχανικό τρόπο, διατηρώντας το μωρό σε αιώρηση σε μια σακούλα γεμάτη με τεχνητό αμνιακό υγρό και ανταλλάσσοντας θρεπτικά συστατικά μέσω ενός μηχανικού πλακούντα.

Η διαδικασία αυτή ονομάζεται εκτογένεση, δηλαδή η ανάπτυξη ενός οργανισμού έξω από ένα σώμα.

Αν και δεν είναι προς το παρόν εφικτό, μια τέτοια συσκευή θα μπορούσε, θεωρητικά, να αντικαταστήσει τη μήτρα της μητέρας σε κάθε βήμα της αναπαραγωγικής διαδικασίας.

Οι επικριτές και το «τέλος της γυναίκας»

Ωστόσο, το ευρύ κοινό δεν είναι το μόνο που υποψιάζεται την παραγωγή ανθρώπων εκτός του σώματος, καθώς πολλοί ειδικοί έχουν επίσης επικρίνει την ιδέα.

Από τη δεκαετία του 1970, φεμινίστριες ακτιβίστριες, όπως η Andrea Dworkin, αντιτίθενται σθεναρά στη χρήση τεχνητών αναπαραγωγικών οργάνων με την αιτιολογία ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στο «τέλος της γυναίκας».

Το 2012, η Dworkin έγραψε: «Οι γυναίκες έχουν ήδη τη δύναμη να εξαλείψουν τους άνδρες και με τη συλλογική τους σοφία αποφάσισαν να τους κρατήσουν.

«Το πραγματικό ερώτημα τώρα είναι, θα θέλουν οι άνδρες, μόλις τελειοποιηθεί η τεχνητή μήτρα, να κρατήσουν τις γυναίκες;».

Ομοίως, το 2022, μια ομάδα ερευνητών από το Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας που αναπτύσσει τεχνητές μήτρες δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με τις ηθικές πτυχές της τεχνολογίας.

Οι ερευνητές έγραψαν: «Μια ανησυχία είναι ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στην υποτίμηση ή ακόμη και στην παθολογικοποίηση της εγκυμοσύνης και μπορεί να μειώσει την εμπειρία των γυναικών να αντλούν νόημα, ενδυνάμωση και αυτοεκπλήρωση από αυτή τη μοναδική πτυχή της γυναικείας βιολογίας».

Υπάρχουν επίσης σοβαροί ηθικοί προβληματισμοί σχετικά με το νομικό καθεστώς του εμβρύου σε μια τεχνητή μήτρα και ποιο θα είναι το δικαίωμα μιας γυναίκας σε αυτό το έμβρυο.

Το ζήτημα της άμβλωσης

Αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό όταν πρόκειται για τα δικαιώματα των γυναικών στην άμβλωση.

Μιλώντας στο MIT Technology Review, ο Vardit Ravitsky, βιοηθικολόγος της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και διευθύνων σύμβουλος του Hastings Center, λέει: «Όταν λέμε ότι μια γυναίκα έχει το δικαίωμα να διακόψει, εννοούμε το δικαίωμα να αποχωριστεί σωματικά από το έμβρυο; Ή εννοούμε το δικαίωμα να μην γίνει βιολογική μητέρα;».

Επιπλέον, ορισμένοι ανησυχούν ότι η χρήση ενός μηχανήματος στη θέση μιας μήτρας μπορεί να στερήσει από τις μητέρες ένα σημαντικό μέρος της γονεϊκότητας.

Η  McDonald λέει: «Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν αναμφίβολα βοηθήσει τις μητέρες, αλλά οι μελλοντικές δυνατότητες θα μπορούσαν να σημαίνουν ότι χάνουμε κάποιες από τις ανεξερεύνητες πνευματικές πτυχές της μητρότητας που την καθιστούν βασική πύλη για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».

Ο στόχος της τεχνίτης μήτρας

Ωστόσο, η εκτογένεση δεν είναι στην πραγματικότητα η κύρια προβλεπόμενη χρήση της τεχνολογίας της τεχνητής μήτρας.

Αντίθετα, οι τεχνητές μήτρες αναπτύσσονται έτσι ώστε τα πρόωρα μωρά να μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται με ασφάλεια εκτός της μήτρας σε μια τεχνητή «βιο-σακούλα» που έχει σχεδιαστεί για να μιμείται τις συνθήκες μέσα στη μήτρα της μητέρας τους.

Αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης των πρόωρων μωρών, τα οποία σήμερα ανέρχονται μόλις στο 10% για τα μωρά που γεννιούνται στις 22 εβδομάδες μετά τη σύλληψη.

Σε περισσότερες από 300 επιτυχείς δοκιμές, ο δρ Flake και οι συνάδελφοί του έχουν δείξει πώς τα πρόωρα αρνιά που διατηρήθηκαν για τέσσερις εβδομάδες σε μια τεχνητή μήτρα όχι μόνο επιβίωσαν αλλά και αναπτύχθηκαν κανονικά.

Το 2023, ο Δρ Flake δήλωσε στην Παιδιατρική Συμβουλευτική Επιτροπή του FDA: «Πιστεύουμε ότι τα προκλινικά μας δεδομένα υποστηρίζουν τη σκοπιμότητα και την ασφάλεια και ότι είναι επαρκή για την εξέταση μιας προσεκτικά σχεδιασμένης κλινικής μελέτης της τεχνολογίας της τεχνητής μήτρας».

Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην αργήσουν οι πρώτες δοκιμές τεχνητής μήτρας σε ανθρώπους για ανθρώπινα πρόωρα μωρά.

Εάν οι υποστηρικτές της τεχνολογίας έχουν δίκιο, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση των πιθανοτήτων επιβίωσης των πρόωρων μωρών και σε μείωση των κινδύνων για τις μητέρες.

Ωστόσο, οι ηθικοί προβληματισμοί παραμένουν και η τεχνολογική αυτή εξέλιξη – όπως και πολλές άλλες στο παρελθόν –  μπορεί ευκολά να αποτελέσει μία ολισθηρή πλαγιά.