Δέκα φράσεις που λέμε και αποκαλύπτουν ότι είμαστε.... δυστυχισμένοι

Οι φράσεις που μουρμουρίζουμε χαμηλόφωνα είναι σαν τα αυλάκια που χαράζει μια ρόδα σε χωματόδρομο. Αν η ρόδα περάσει αρκετές φορές από το ίδιο αυλάκι, γίνεται η μόνη διαδρομή που γνωρίζει ο νους. Οι ψυχολόγοι το ονομάζουν αυτό “γλωσσικό πλαίσιο”. Όπως και να το πει κανείς, έχει αποδειχθεί πως τα λόγια λειτουργούν μπούμερανγκ—ό,τι… πετάμε προς τα έξω επιστρέφει στο νευρικό μας σύστημα, επηρεάζοντας τα επίπεδα ορμονών, την ένταση στους μυς και, τελικά, τις ιστορίες που πιστεύουμε για το ποιοι είμαστε.

Δέκα καθημερινές φράσεις που μπορεί να ακούμε από φίλους αλλά και από τον ίδιο μας τον εαυτό μοιάζουν αθώες, όμως δεκαετίες έρευνας δείχνουν ότι αντιστοιχούν σε γνωστά γνωστικά μοτίβα που υποσκάπτουν την ευημερία. Το να τις αναγνωρίζουμε είναι το πρώτο “καμπανάκι” ενσυνειδητότητας· το να τις επαναδιατυπώσουμε είναι η ίδια η πρακτική.

10 φράσεις που αποκαλύπτουν τη δυστυχία

1. «Όλα μου πάνε μονίμως στραβά»

Όταν πιάνεις τον εαυτό σου να γενικεύει μια μεμονωμένη αποτυχία ως… κατάρα ζωής, έχεις πέσει σε αυτό που ο Μάρτιν Σέλιγκμαν, ο «πατέρας» της θετικής ψυχολογίας, αποκάλεσε απαισιόδοξο ερμηνευτικό στυλ: τα αρνητικά γεγονότα γίνονται προσωπικά («εγώ φταίω»), καθολικά («αυτό καταστρέφει τα πάντα») και μόνιμα («θα είναι πάντα έτσι»). Άτομα που εξηγούν τη ζωή με αυτόν τον τρόπο έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν το αίσθημα του «αβοήθητου», ακόμα και κατάθλιψη.

Επαναδιατύπωσε: «Αυτό το ένα πράγμα πήγε στραβά. Τι μπορώ να αλλάξω την επόμενη φορά;»

2. «Δεν έχω επιλογή»

Αυτό το αίσθημα παγίδευσης αντανακλά έναν εξωτερικό τύπο ελέγχου, την πεποίθηση ότι εξωτερικές δυνάμεις καθορίζουν τη μοίρα σου. Μακροχρόνιες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι όσο πιο εξωτερικός είναι ο έλεγχός μας, τόσο χαμηλότερα είναι τα επίπεδα κινήτρου και ικανοποίησης από τη ζωή.

Επαναδιατύπωσε: «Οι επιλογές μου φαίνονται περιορισμένες—ποιο μικρό μοχλό μπορώ ακόμα να κινήσω;»

3. «Έτσι είμαι εγώ»

Η Κάρολ Ντουέκ, Αμερικανίδα ψυχολόγος, αποκαλεί αυτό το σκεπτικό «σταθερή νοοτροπία» (fixed mindset). Όταν οι ικανότητες θεωρούνται αμετάβλητες, οι αποτυχίες μοιάζουν με καταδίκες ταυτότητας αντί για ανατροφοδότηση προς ανάπτυξη. Η γλώσσα της σταθερής νοοτροπίας προβλέπει την αποφυγή, το άγχος και—όπως σωστά φαντάζεσαι—χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας.

Επαναδιατύπωσε: «Είμαι ένα έργο σε εξέλιξη και η πρόοδος είναι δυνατή.»

4. «Ποιο το νόημα;»

Πειράματα δείχνουν πως, μετά από αρκετά σοκ, τα ζώα και οι άνθρωποι σταματούν να προσπαθούν ακόμα και όταν υπάρχει διέξοδος. Αυτή η φράση είναι ο νοητικός διακόπτης που κρατά ζωντανό τον φαύλο κύκλο.

Επαναδιατύπωσε: «Η διαδρομή δεν είναι ακόμη φανερή. Ποιο μικρό βήμα μπορεί να την αποκαλύψει;»

5. «Έπρεπε να το είχα καταλάβει—όλα είναι δικό μου λάθος»

Η υπερβολική αυτοενοχή είναι μια μορφή κατάθλιψης που χαρακτηρίζεται από επίμονες τύψεις και αίσθημα αναξιότητας. Η νευροεπιστήμη συνδέει αυτή την τάση (της υπερβολικής αυτοενοχής) με την υπερδραστηριότητα στο δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας του εγκεφάλου, την περιοχή που παράγει συνεχείς αφηγηματικούς κύκλους.

Επαναδιατύπωσε: «Έκανα ένα λάθος και αυτό είναι ανθρώπινο. Ποιο μάθημα μπορώ να κρατήσω;»

6. «Αυτή είναι η χειρότερη μέρα όλων των εποχών»

Αυτή η απόλυτη φράση είναι καθαρή καταστροφολογία—μια γνωστική παραμόρφωση που συνδέεται έντονα με αγχώδεις διαταραχές. Με το να πηδάμε νοητικά από μια ενόχληση σε μια… αποκάλυψη, εκτοξεύουμε την αδρεναλίνη και περιορίζουμε την προσοχή μας, κάτι που καθιστά πιο δύσκολο το να δούμε λύσεις.

Επαναδιατύπωσε: «Σήμερα ήταν μια δύσκολη μέρα, Αλλά είναι μόνο μία μέρα, όχι όλη μου η ζωή.» ή «Αυτό τώρα μοιάζει δύσκολο· σε μια ώρα μπορεί να το βλέπω αλλιώς.»

7. «Γιατί μου συμβαίνει αυτό συνέχεια;»

Όταν επαναλαμβάνεται συχνά, αυτή η φράση παγιώνει μια νοοτροπία θύματος. Όταν υιοθετούμε τέτοιου είδους αφηγήσεις, διαβρώνουμε την προσωπική μας δύναμη και καταπονούμε τις κοινωνικές μας σχέσεις (οι φίλοι που ακούν εξαντλούνται γρήγορα). Με τον καιρό, η απομόνωση που προκύπτει χειροτερεύει τη διάθεση.

Επαναδιατύπωσε: «Αυτό έχει ξανασυμβεί—τι μοτίβο μπορώ να εντοπίσω και πώς μπορώ να το σπάσω;»

8. «Δεν μου αξίζουν τα καλά»

Δηλώσεις χαμηλής αυτοεκτίμησης σχετίζονται άμεσα με χαμηλή αυτοσυμπόνια. Η έρευνα δείχνει πως τα άτομα με υψηλή αυτοκαλοσύνη είναι πιο ανθεκτικά στο άγχος, την κατάθλιψη και την ντροπή ενώ εκείνοι που στερούνται αυτοσυμπόνια καταρρέουν πιο εύκολα όταν η ζωή δυσκολεύει.

Επαναδιατύπωσε: «Τα καλά πράγματα δεν ανήκουν αποκλειστικά σε κανέναν· έχω κι εγώ δικαίωμα να τα δεχτώ.»

9. «Μακάρι τότε να…»

Η υποθετική αναμόχλευση του παρελθόντος—το να ξαναπαίζουμε τη σκηνή στο μυαλό μας για να διορθώσουμε λάθη—μας παγιδεύει σε έναν αδιέξοδο διάλογο με το χθες. Αναλύσεις φαβερώνουν πως η εμμονική ανακύκλωση σκέψεων όχι μόνο προβλέπει την εμφάνιση της κατάθλιψης, αλλά και την διάρκειά της στο χρόνο.

Επαναδιατύπωσε: «Έκανα το καλύτερο που μπορούσα με βάση όσα ήξερα τότε—τώρα ξέρω κάτι παραπάνω.»

10. «Πόσο χάλια είναι όλα»

Η συνήθεια του συνεχούς παραπόνου διαχέει συναισθηματική “μόλυνση”. Έρευνες αποκαλύπτουν ότι η διαρκής αρνητική ομιλία αυξάνει την κορτιζόλη (την ορμόνη του στρες) και εκπαιδεύει τα νευρωνικά κυκλώματα να εντοπίζουν περισσότερους λόγους για να παραπονεθούν—ένας αυτοτροφοδοτούμενος βρόχος άγχους και κακής διάθεσης.

Επαναδιατύπωσε: «Υπάρχουν πράγματα που πάνε στραβά, ναι—αλλά τι πάει έστω και λίγο καλά αυτή τη στιγμή;»

Φράσεις: Σωτήρια η γλωσσική ακρίβεια

Σύμφωνα με τη νευροεπιστήμη, η γλώσσα διαμορφώνει την προσοχή, η προσοχή διαμορφώνει το συναίσθημα και το συναίσθημα διαμορφώνει τη συμπεριφορά.

Αντικαθιστώντας οποιαδήποτε από τις παραπάνω 10 φράσεις με μια πιο ευγενική και ακριβή, αλλάζεις τη φορά αυτής της αιτιακής αλυσίδας.

Δεν πρόκειται για αναγκαστική θετικότητα αλλά για γλωσσική ακρίβεια. Η ζωή δεν είναι πάντα καταστροφική, έχεις ακόμη επιλογές και το μέλλον μας σπάνια καθορίζεται από ένα μόνο λάθος. Όταν τα λόγια μας ευθυγραμμίζονται με αυτές τις αλήθειες, το νευρικό μας σύστημα χαλαρώνει και οι επιλογές μας διευρύνονται.

Άρα, την επόμενη φορά που θα σου ξεφύγει μια από αυτές τις φράσεις, κάνε μια παύση, ανάπνευσε,  διόρθωσε. Θυμήσου: Η γλώσσα είναι το τιμόνι του νου…

 

Ελλάδα: 1 στους 4 εφήβους με ψυχικές διαταραχές

Αναλυτικά στοιχεία για την ψυχική υγεία των νέων περιλαμβάνει έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Γραφείο Ευρώπης), η οποία βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης.

Η ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα σύμφωνα με τα πρώτα Πρότυπα Ποιότητας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Νέων εξέδωσε ο οργανισμός, μέσω του Γραφείου για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα και την ομάδα του Mental Health Flagship

Τα ανησυχητικά δεδομένα

Ένας στους επτά εφήβους αντιμετωπίζει κάποια ψυχική διαταραχή, με σημαντικό ποσοστό αυτών να βιώνουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας

Οι διαταραχές αυτές περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως ο αυτοτραυματισμός, η κατάθλιψη και το άγχος, οι οποίες κατατάσσονται ανάμεσα στα κυριότερα και πιο ανησυχητικά προβλήματα για τα άτομα ηλικίας 10 έως 24 ετών.

Αυτά τα ζητήματα δεν επηρεάζουν μόνο την ψυχική ευημερία αλλά και την κοινωνική  αλληλεπίδραση, την ακαδημαϊκή απόδοση και τη γενικότερη ποιότητα ζωής τους.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς η αυτοκτονία αποτελεί την τέταρτη κυριότερη αιτία θανάτου στους νέους ηλικίας 15 έως 29 ετών.

Οι ψυχικές διαταραχές  πρέπει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα, καθώς οι συνέπειές τους μπορεί να είναι μακροχρόνιες και να επηρεάσουν το μέλλον των παιδιών και των εφήβων.

Ανεπαρκής στήριξη

Παρά τις ανησυχητικές αυτές στατιστικές, πολλά παιδιά και νέοι δεν λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται.

Οι προκλήσεις στη φροντίδα ψυχικής υγείας περιλαμβάνουν μεγάλους χρόνους αναμονής, υπηρεσίες που δεν είναι φιλικές προς τους νέους και έλλειψη εκπαιδευμένων παρόχων.

Η ανεπαρκής πρόσβαση σε έγκαιρη, υψηλής ποιότητας φροντίδα κατά την εφηβεία μπορεί να έχει δια βίου συνέπειες, επηρεάζοντας τα άτομα, τις οικογένειες και τις κοινότητες.

Η ποιοτική φροντίδα ψυχικής υγείας πρέπει να είναι αποτελεσματική, ασφαλής, ανθρωποκεντρική, έγκαιρη, δίκαιη, ολοκληρωμένη και αποδοτική.

Ενώ ορισμένες χώρες έχουν σημειώσει πρόοδο στη βελτίωση της περίθαλψης, οι προσπάθειες αυτές ήταν περιορισμένες και δεν εφαρμόστηκαν ευρέως στην ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων.

Η  έκθεση τονίζει πως υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ενισχυθούν αυτές οι υπηρεσίες για την καλύτερη υποστήριξη της ψυχικής υγείας των μελλοντικών γενεών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ και πέραν αυτής.

Η κατάσταση στην Eλλάδα

Στην Ελλάδα, περίπου το 25% των εφήβων ηλικίας 15-29 ετών αντιμετωπίζει κάποια ψυχική διαταραχή, γεγονός που υπογραμμίζει την αυξανόμενη ανάγκη για ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Παράλληλα, ο αυτοτραυματισμός αποτελεί την 6η κύρια αιτία θανάτου για τα παιδιά και τους εφήβους ηλικίας 10-14 και 15-19 ετών, καταδεικνύοντας τη σοβαρότητα των ψυχικών προβλημάτων και τις επικίνδυνες συνέπειες που μπορεί να έχουν στην ψυχική και σωματική υγεία των νέων.

«Η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Υγείας έχουν πάντα ως πρωταρχικό στόχο την ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η ψυχική υγεία των νέων είναι ύψιστη προτεραιότητα τόσο για τον πρωθυπουργό όσο και για τον περιφερειακό διευθυντή του ΠΟΥ για την Ευρώπη, οι οποίοι υπογραμμίζουν τη σημασία της εξασφάλισης της καλύτερης δυνατής φροντίδας και υποστήριξης. Τα πρότυπα αυτά δεν αποτελούν απλώς μια οδηγία, αλλά δέσμευση για αναβάθμιση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ», τόνισε ο υφυπουργός Υγείας, Δημήτρης Βαρτζόπουλος.
«Η πρωτοβουλία αποτελεί ορόσημο που χτίστηκε μέσα από χρόνια αφοσιωμένης δουλειάς και ισχυρών συνεργασιών, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και νέων σε όλη την ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ. Θα ήθελα να εκφράσω την ειλικρινή μου εκτίμηση προς την κυβέρνηση της Ελλάδας και ειδικότερα στον υπουργό Υγείας, Αδωνι Γεωργιάδη, και τον υφυπουργό Υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλο, για τη σταθερή τους δέσμευση στην προώθηση της ψυχικής υγείας και για τη στενή τους συνεργασία με τον ΠΟΥ/Ευρώπης», υπογράμμισε ο επικεφαλής του Γραφείου του ΠΟΥ στην Ελλάδα και του Γραφείου του ΠΟΥ/Ευρώπης για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα.

 

Στεναχώρια, ξέσπασμα ή χωρίς λόγο; Γιατί μας πιάνουν τα..... κλάματα

 Aς σκεφτούμε την τελευταία φορά που κλάψαμε. Πέρασε τόσος καιρός που δύσκολα θυμόμαστε πότε έγινε αυτό ή συνέβη μόλις χθες; Και το πιο σημαντικό: Ποια ήταν η αιτία; Τι μας έκανε να κλάψουμε; Τι έφερε δάκρυα στα μάτια μας; Ένας καβγάς, ένα μικροατύχημα όπως ένα σπασμένο ποτήρι ή ένα σκασμένο λάστιχο, ένα αίσθημα αδικίας, ένας χωρισμός; Μήπως απογοητευτήκαμε στη δουλειά και γι’ αυτό ξεσπάσαμε σε κλάματα ή μήπως παρακολουθούσαμε μια συγκινητική ταινία; Ίσως δεν είμαστε καν απολύτως σίγουροι γιατί κλάψαμε, ίσως το κύμα συναισθημάτων μάς κυρίευσε και τα μάτια μας βούρκωσαν προτού το καταλάβουμε…

Πόσο κλαίμε;

Το κλάμα είναι μια αυθόρμητη αντίδραση. Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες κλαίνε κατά μέσο όρο 3,5-5,3 φορές το μήνα και πιο πολύ από τους άντρες, συχνά από απελπισία, όταν, για παράδειγμα, στην καθημερινότητα απογοητεύονται από μια ατυχία ή στη διάρκεια ενός καβγά όπου νιώθουν ανίσχυρες και να πνίγονται από την αδικία.

Για τους περισσότερους ανθρώπους το κλάμα είναι κάτι ενστικτώδες που συμβαίνει σε δύσκολες, λυπηρές ή απαιτητικές στιγμές.

Το πόσο συχνά κλαίμε εξαρτάται συχνά από τις ορμόνες μας, τα επίπεδα ευαισθησίας και το μέγεθος του στρες που βιώνουμε, αλλά και από το τι διδαχθήκαμε σχετικά με το κλάμα στην παιδική μας ηλικία. Αν μας έμαθαν, δηλαδή, ότι τα δάκρυα ισοδυναμούν με αδυναμία, είναι λιγότερο πιθανό να τα εκφράσουμε ως συναισθηματική αντίδραση και μπορεί ακόμα και να συγκρατηθούμε ενεργά από την παρόρμηση να αναλυθούμε σε λυγμούς.

Από την άλλη πλευρά, αν πιστεύουμε ότι το κλάμα είναι ωφέλιμο και αποδεκτό, είναι πιο εύκολο για εμάς να το χρησιμοποιήσουμε ως εργαλείο συναισθηματικής ρύθμισης.

Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν στιγμές που νιώθουμε ότι μπορούμε να αντέξουμε τα πάντα χωρίς πρόβλημα και άλλες που όλα φαίνονται υπερβολικά και πρέπει οπωσδήποτε να βρούμε έναν τρόπο να εκτονωθούμε. Μερικές φορές το κλάμα έρχεται για να μας θυμίσει ότι χρειαζόμαστε προσοχή και φροντίδα.

Όταν είμαστε στεναχωρημένoi

Όταν βιώνουμε κάτι πολύ δύσκολο, όπως είναι ένας οδυνηρός χωρισμός, ένα πένθος, μια αποτυχία, θέλουμε μόνο να κλαίμε.

Τα δάκρυα της θλίψης είναι ίσως και τα πιο προφανώς δικαιολογημένα, αλλά έχουν και ένα θεραπευτικό ρόλο: Έχουν τη δύναμη να μας βοηθούν ενώ περιηγούμαστε στα αρνητικά συναισθήματα.

Όταν είμαστε λυπημένοι, το κλάμα μοιάζει καθαρτικό ή εξαγνιστικό, είναι άλλωστε μια φυσική και ενστικτώδης αντίδραση για πολλούς από εμάς.

Επιπλέον, μπορεί να μας βοηθήσει να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας και ενδεχομένως να ζητήσουμε και τη συναισθηματική υποστήριξη που χρειαζόμαστε από τους γύρω μας που γίνονται αποδέκτες της κατάστασης.

Όταν ξεσπάμε

Αυτό το είδος του κλάματος πυροδοτείται από οργή.

Το πιο πιθανό είναι να ξεσπάμε σε λυγμούς όταν αισθανόμαστε πληγωμένοι, ντροπιασμένοι, προδομένοι ή αδικημένοι. Ενδεχομένως τα δάκρυα αυτά να αποτελούν μια ενστικτώδη αντίδραση, έναν τρόπο επεξεργασίας ή ρύθμισης των συναισθημάτων μας.

Όμως, δεν χρειάζεται να θεωρείται κάτι αρνητικό, μπορεί να πρόκειται για μια αποτελεσματική αυτοκαταπραϋντική συμπεριφορά. Αν κλαίμε όταν είμαστε θυμωμένοι, σημαίνει ότι βιώνουμε μια έντονη συναισθηματική ένταση την οποία δεν αισθανόμαστε απόλυτα εξοπλισμένοι για να την αντιμετωπίσουμε.

Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που οι άνθρωποι επιλέγουμε συχνά, πολλές φορές όμως πίσω από αυτόν κρύβονται άλλα συναισθήματα που είναι πολύ πιο δύσκολο να εκφραστούν, όπως ο φόβος, η απογοήτευση, η ντροπή, η ανασφάλεια, το αίσθημα ότι είμαστε αδύναμοι, το στρες κ.ά.

Αν πιάνουμε τον εαυτό μας να κλαίει τακτικά από οργή, θα μας βοηθήσει να σκεφθούμε τι είναι αυτό που μας θυμώνει τόσο και μας οδηγεί σε αυτή την αντίδραση. Είμαστε πραγματικά θυμωμένοι ή υπάρχει κάτι άλλο που δυσκολευόμαστε να εκφράσουμε;

Όταν συγκινούμαστε

Πολλές φορές, όταν βλέπουμε μια ταινία ή χαζεύουμε παλιές φωτογραφίες από μια πιο ευτυχισμένη εποχή, ο συναισθηματισμός και η νοσταλγία μπορεί να μας κάνουν να δακρύσουμε.

Αν συγκινούμαστε από ένα τραγούδι, μια ταινία ή κάτι που μας προκαλεί έντονες αναμνήσεις, τότε έχουμε μεγάλη ενσυναίσθηση και συντονιζόμαστε με τα συναισθήματα τα δικά μας αλλά και των άλλων.

Όταν έχουμε την ικανότητα να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση κάποιου άλλου –είτε πρόκειται για ένα φανταστικό χαρακτήρα είτε για κάποιο πρόσωπο που γνωρίζουμε στην πραγματική ζωή– και καταφέρνουμε να συνδεθούμε μαζί του με τρόπο που κάνει τις εμπειρίες του να ευθυγραμμίζονται με τις δικές μας προκαλώντας μας δάκρυα, αυτό υποδεικνύει υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης.

Μερικές φορές όμως, τα εξωτερικά ερεθίσματα, όπως οι ταινίες, τα βιβλία ή η μουσική, μπορεί επίσης να είναι ένας τρόπος επεξεργασίας συναισθημάτων που δεν έχουμε επιτρέψει να βιώσουμε, ειδικά αν είμαστε άνθρωποι που συγκρατούμε τα κλάματά μας σε δύσκολες στιγμές.

Όταν δεν ξέρουμε το λόγο

Έχει συμβεί σε όλους μας. Μια τυχαία μέρα και ενώ όλα είναι φαινομενικά φυσιολογικά και αισθανόμαστε καλά, ξαφνικά η διάθεσή μας αλλάζει, η αναπνοή μας κόβεται και, προτού το καταλάβουμε, αρχίζουμε να κλαίμε χωρίς κάποιον προφανή λόγο.

Αυτού του είδους τα δάκρυα ενδεχομένως να είναι μια αντίδραση στις ορμονικές αλλαγές, ιδίως γύρω από τον έμμηνο κύκλο, αλλά είναι πιθανό και να δείχνουν ότι δεν μπορούμε να έχουμε σαφή επαφή με τα συναισθήματά μας.

Όταν δεν κλαίμε σχεδόν καθόλου

Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε. Ο καθένας βιώνει το κλάμα με διαφορετικό τρόπο. Ναι, είναι υγιές να κλαίμε, αλλά εξίσου υγιές είναι και το να νιώθουμε ότι δεν το έχουμε ανάγκη. Το κλάμα είναι μια εκτόνωση για πολλούς ανθρώπους, αλλά όχι για όλους.

Τα συναισθήματά μας μπορούν να εκδηλωθούν και με πολλούς άλλους τρόπους, αρκεί να είμαστε σίγουροι ότι θα βρούμε μια οδό για να τα εκφράσουμε.

Ευχαριστούμε τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, για τη συνεργασία.

In/Vita

Άγχος, στρες, κατάθλιψη στην εφηβεία: Πόσο αυξάνουν τον κίνδυνο οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές

 

Ανησυχητικά συμπεράσματα για την ψυχική υγεία των παιδιών δείχνουν όλο και περισσότερες έρευνες στην Ελλάδα καθώς και το γεγονός ότι οι δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας δεν επαρκούν για να βοηθήσουν τους νέους της χώρας μας. Αυτό που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο προβληματισμό είναι η αποκάλυψη ότι ένα ποσοστό παιδιών που αγγίζει το 14% έχει προχωρήσει σε πράξη αυτοτραυματισμού (όπως για παράδειγμα χαρακιές με αιχμηρά αντικείμενα σε χέρια, πόδια κλπ) κάτι που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία και τη ζωή των εφήβων. Όλα τα παραπάνω προκύπτουν από νέα πανελλαδική μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από την Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνουν τόσο οι γονείς που ανακαλύπτουν τα σημάδια στο σώμα των παιδιών τους όσο και οι εκπαιδευτικοί που βλέπουν καθημερινά τα παιδιά και συζητούν μαζί τους.Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της μελέτης:

• Το 16% των παιδιών εμφανίζει συμπτώματα άγχους.
• To 14% έχει βιώσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο αυτοτραυματισμού.
• Το 10% παρουσιάζει συμπτώματα καταθλιπτικής διαταραχής.
• To 9% αντιμετωπίζει προβλήματα επιθετικής συμπεριφοράς.

Η μελέτη διεξήχθη σε δείγμα 4.000 ατόμων, που περιλάμβανε γονείς, παιδιά ηλικίας 8-17 ετών, εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό European Child & Adolescent Psychiatry και υποστηρίζονται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Ελλιπείς δομές ψυχικής υγείας

Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, η πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας παραμένει περιορισμένη. Σύμφωνα με τη δρ Αναστασία Κουμούλα, ψυχίατρο Παιδιών και Εφήβων και επιστημονική διευθύντρια της Πρωτοβουλίας, η έλλειψη αυτή οδηγεί πολλές οικογένειες στον ιδιωτικό τομέα, με το κόστος συχνά να αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα. Η ίδια τονίζει ότι οι αιτίες για τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πολυπαραγοντικές. Όπως εξηγεί: «Η ταχύτητα της σύγχρονης ζωής, οι μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες, η απουσία επαρκούς χρόνου από την οικογένεια και άλλοι στρεσογόνοι παράγοντες συμβάλλουν στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας των παιδιών».

Έρευνα: Οκτώ στους δέκα Έλληνες αντιμετωπίζουν ψυχολογικές επιπτώσεις από τις οικονομικές δυσκολίες

 

Δύο στους τρεις Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στη χώρα, με τους νεότερους να διατηρούν πιο αισιόδοξη στάση. Ταυτόχρονα οκτώ στους δέκα Έλληνες αντιμετωπίζουν ψυχολογικές επιπτώσεις από τις οικονομικές δυσκολίες.

Τα παραπάνω αποτελέσματα εξάγονται από έρευνα της Focus Bari με στόχο να αποτυπώσει τις αντιλήψεις των Ελλήνων γύρω από την ανάπτυξη πλούτου και τις οικονομικές τους πεποιθήσεις, σε συνεργασία με το Game of Money στο πλαίσιο του GoM Festival 2024.

Τα αποτελέσματα με τίτλο «Οικονομική Ψυχολογία των Ελλήνων: Στάσεις και συμπεριφορές» αναδεικνύουν τις προκλήσεις, τις προσδοκίες και τις αντιφάσεις σχετικά με την ευτυχία και την απόκτηση πλούτου και τις διαφορές μεταξύ των δημογραφικών ομάδων.

Ειδικότερα:

Δύο στους τρεις Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στην Ελλάδα, με τους νεότερους να διατηρούν πιο αισιόδοξη στάση.

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων, 79%, αναφέρει ότι οι οικονομικές δυσκολίες επηρεάζουν την ψυχολογία τους. Το 41% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι τα χρήματα δεν θεωρούνται ως πανάκεια για την ευτυχία τους, ενώ ένα 35% ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί με την άποψη αυτή.

Αν και οι περισσότεροι δηλώνουν ότι τα πολλά χρήματα είναι προνόμιο των λίγων, οι νέοι εμφανίζουν μια πιο θετική προσέγγιση.

Η σύνδεση του πλούτου με ανήθικες πρακτικές ενισχύεται με την ηλικία, παρόλα αυτά η αντίληψη του «πλούσιου και καλού ανθρώπου» παραμένει «ζωντανή» στην Ελλάδα. Είναι σπάνιο να κάνει κανείς πολλά χρήματα με τελείως έντιμους/νόμιμους τρόπους εκτιμά το 67% των ερωτηθέντων.

Δύο στους τρεις Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στη χώρα

Στην εκτενή έρευνα υπάρχουν πολλά ακόμη στοιχεία για την απασχόληση των Ελλήνων, την οικονομική τους κατάσταση, την δυνατότητά τους για αποταμίευση και επενδύσεις κλπ. Όπως αναφέρεται, δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα για πάνω από τους μισούς Έλληνες, καθώς προφανώς «ο μισθός δεν φτάνει». Ειδικότερα, το 55% αναφέρει ότι έχει και άλλες πηγές εισοδήματος εκτός από τον μισθό του και το 45% ότι δεν έχει.

Σύμφωνα με την έρευνα το 23% των ερωτηθέντων έχει εισόδημα από ενοίκια ή πλατφόρμες τύπου Airbnb, το 13% δηλώνει ότι κερδίζει από τόκους ή αποδόσεις καταθέσεων, το 6% αποκομίζει κέρδη από μερίσματα μετοχών, και επίσης το 6% ασχολείται με το Internet marketing, εκμεταλλευόμενο τις ψηφιακές ευκαιρίες για εισόδημα.

Οι επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα και bitcoins καταλαμβάνουν ένα 5% των συμμετεχόντων. Άλλες πηγές εισοδήματος περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε επιχειρήσεις (5%), δικαιώματα από πνευματική ιδιοκτησία (3%), και δεύτερη δουλειά (3%). Ένα μικρότερο ποσοστό λαμβάνει επίδομα ή σύνταξη (2%), ενώ το 1% έχει έσοδα από χόμπι ή βοήθεια από την οικογένεια.

Πάνω από ένας στους τρεις Έλληνες σήμερα δηλώνει πως τα έσοδά του δεν καλύπτουν τις ανάγκες του, ένας στους δύο μόλις «τα φέρνει βόλτα ίσα-ίσα», και μόνο ένας στους επτά δηλώνει επάρκεια εσόδων.

Οκτώ στους δέκα Έλληνες αντιμετωπίζουν ψυχολογικές επιπτώσεις από τις οικονομικές δυσκολίες.

Δεν πάνε μακριά οι αποταμιεύσεις, δείχνει η έρευνα

Οι αποταμιεύσεις «δεν πάνε μακριά», καθώς μόνο 15% του κοινού δηλώνει ότι τα χρήματα που έχουν στην άκρη φτάνουν για πάνω από έναν χρόνο. Πάντως η διάθεση των Ελλήνων για αποταμίευση είναι θετική. Μόνο το 9% δηλώνει ότι δεν έχει αποταμιεύσει ποτέ και ούτε σκοπεύει. Οι νέοι αποταμιεύουν συστηματικά, ενώ οι μεγαλύτεροι θέλουν, αλλά δυσκολεύονται.

Η πλειοψηφία αξιολογεί την οικονομική της παιδεία ως μέτρια, με λίγους να δηλώνουν πλήρως ικανοποιημένοι. Παράλληλα, η διάχυτη ανησυχία για την οικονομική ασφάλεια είναι εμφανής, αν και οι άντρες και οι νεότερες ηλικίες εμφανίζονται πιο σίγουροι. Σχετικά με το ύψος των επενδυτικών κεφαλαίων που διαθέτουν οι Έλληνες αυτή την περίοδο, σύμφωνα με τα δεδομένα, η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή το 68%, δηλώνει ότι διαθέτει έως 1.500 ευρώ για επένδυση.

Το 8% των συμμετεχόντων διαθέτει ποσά μεταξύ 1.501-3.000 ευρώ, ενώ το 6% έχει διαθέσιμα κεφάλαια ύψους 3.001-5.000 ευρώ. Ελαφρώς υψηλότερα ποσά, μεταξύ 5.001-10.000 ευρώ, διαθέτει το 7% των ερωτηθέντων. Το ίδιο ποσοστό (6%) επενδύει ποσά στην κατηγορία 10.001-30.000 ευρώ. Μικρότερα ποσοστά δηλώνουν ότι έχουν σημαντικά μεγαλύτερα ποσά διαθέσιμα, με το 3% να κατέχει κεφάλαια μεταξύ 30.001-50.000 ευρώ, ενώ μόλις το 1% διαθέτει από 50.000 έως 100.000 ευρώ, ή και πάνω από 100.000 ευρώ.