ΕΕ: Νέοι χωρίς δουλειά, μόρφωση, επαγγελματική κατάρτιση – Στις χώρες με τις χειρότερες επιδόσεις η Ελλάδα

Η πλειονότητα των νέων στην Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (neither in employment nor in education or training – NEET), με δύο στις τρεις χώρες – μέλη της ΕΕ να μην έχουν πετύχει τον στόχο που έχει τεθεί για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Τα ποσοστά NEET ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, ενώ παρατηρείται και ιδιαίτερα μεγάλο χάσμα μεταξύ των φύλων

Στην Ευρώπη, πολλοί νέοι όχι μόνο δεν απασχολούνται σε μια εργασία αλλά πολλοί δεν αναζητούν καν δουλειά ούτε βρίσκονται έστω σε διαδικασία επαγγελματικής επιμόρφωσης. Το 2024, το 11% των Ευρωπαίων ηλικίας 15 έως 29 ετών στην ΕΕ ανήκαν στην κατηγορία NEET. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αυτό το ποσοστό να μειωθεί κάτω του 9% έως το 2030.

Όπως αναφέρει το euronews, τις καλύτερες επιδόσεις έχουν η Ολλανδία, η Ισλανδία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Μάλτα, η Σλοβενία και η Ιρλανδία. Η χώρα μας βρίσκεται στην ομάδα των χωρών με τις χειρότερες επιδόσεις, μαζί με την Τουρκία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Ρουμανία, την Ιταλία και τη Σερβία.

Τα ποσοστά NEET ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, σε ορισμένες από τις οποίες παρατηρείται και ιδιαίτερα μεγάλο χάσμα μεταξύ των φύλων. Σύμφωνα με την Eurostat, το 2024 τα ποσοστά κυμάνθηκαν από 4,9% στην Ολλανδία έως 19,4% στη Ρουμανία, για την οποία η φετινή έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι «τα χαμηλά μαθησιακά αποτελέσματα αποτελούν μείζον πρόβλημα».

Eurostat: Στοιχεία και συγκρίσεις

Εάν συνυπολογιστούν οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (EFTA), η Τουρκία καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό: 25,9%. Ακολουθεί η Βοσνία-Ερζεγοβίνη με 22,2%. Σε γενικές γραμμές, η Νότια και Νοτιοανατολική Ευρώπη συγκεντρώνουν πολύ υψηλότερα ποσοστά NEET σε σχέση με τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη.

Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, τέσσερις έχουν ποσοστά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτές είναι η Ιταλία με 15,2%, η Γαλλία με 12,5%, το Ηνωμένο Βασίλειο με 12,1% και η Ισπανία με 12%. Το χαμηλότερο ποσοστό συγκεντρώνει η Γερμανία με μόλις 8,5%.

Τα ποσοστά των χωρών που καταγράφουν τις καλύτερες επιδόσεις κατατάσσονται ως εξής: Ολλανδία 4,9%, Ισλανδία 5,0%, Σουηδία 6,3%, Νορβηγία 6,8%, η Μάλτα 7,2%, Ιρλανδία και Σλοβενία 7,6%. Οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι εντυπωσιακές: το ποσοστό της Τουρκίας είναι πέντε φορές υψηλότερο από αυτό της Ολλανδίας.

Κενό δεξιοτήτων

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δεξιοτήτων που ζητά η αγορά και εκείνων που αποκτούν οι φοιτητές στα πανεπιστήμια. Το γεγονός αυτό εξηγεί τα υψηλά ποσοστά ανεργίας ακόμα και μεταξύ πτυχιούχων.

Η έρευνα του ΟΟΣΑ για το 2025 υπογραμμίζει επίσης το χαμηλό ποσοστό αποφοίτων STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) στην Τουρκία και τονίζει την ανάγκη για περισσότερα προγράμματα σπουδών με σύνδεση στην αγορά εργασίας.

Χάσμα μεταξύ φύλων

Εντύπωση προκαλεί το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ορισμένες χώρες. Κατά μέσο όρο στην ΕΕ, στην κατηγορία NEET κατατάσσεται το 10% των νεαρών ανδρών έναντι 12,1% των νεαρών γυναικών.

Τη μεγαλύτερη διαφορά παρουσιάζει η Τουρκία, με 15,8% στους άνδρες και 36,4% στις γυναίκες. Αυτό αντιπροσωπεύει ένα χάσμα 20,6 ποσοστιαίων μονάδων ή 130% περισσότερες γυναίκες. Ακολουθεί η Ρουμανία με 14% άνδρες και 25,2% γυναίκες. Στην Τσεχία, το ποσοστό στους άνδρες NEET είναι 3,9% και στις γυναίκες 13,3%, δηλαδή χάσμα 9,4 μονάδων. Η Ελλάδα δεν παρουσιάζει μεγάλες διαφορές, με τα ποσοστά να είναι 13,8 για τους άνδρες έναντι 14,7 για τις γυναίκες.

Σε μόλις πέντε χώρες το ποσοστό NEET είναι υψηλότερο στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Αυτές είναι η Σουηδία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Εσθονία και το Βέλγιο.

Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες για τους νέους NEET. Οι άνεργοι, που αναζητούν εργασία αλλά δεν βρίσκουν και εκείνοι που βρίσκονται εκτός εργατικού δυναμικού. Δηλαδή δεν εργάζονται και δεν αναζητούν εργασία. Στην ΕΕ κατά μέσο όρο, 4,2% είναι άνεργοι και 6,9% εκτός εργατικού δυναμικού.

Στην Τουρκία, το 20% των νέων βρίσκεται εκτός εργατικού δυναμικού, γεγονός που ανεβάζει το ποσοστό NEET, ακόμη και αν η επίσημη ανεργία στους 15-29 ετών είναι μόλις 5,9%. Στη Ρουμανία, το 14% των νέων είναι εκτός εργατικού δυναμικού, ενώ μόνο 5,4% είναι άνεργοι. Παρόμοια μοτίβα εμφανίζονται σε Ιταλία, Λιθουανία και Βουλγαρία.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες NEET είναι πολύ πιθανότερο να βρίσκονται εκτός εργατικού δυναμικού σε σχέση με τους άνδρες. Στην ΕΕ, το ποσοστό είναι 8,5% για τις γυναίκες έναντι 5,3% για τους άνδρες. Στην Τουρκία, σχεδόν μία στις τρεις νέες γυναίκες (30,5%) βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας, ενώ στη Ρουμανία, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 21%.

 

Σε ποιες χώρες της ΕΕ είναι τα παιδιά πιο ευάλωτα στη φτώχεια

Το 2024, 19,5 εκατομμύρια παιδιά στην ΕΕ διατρέχαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat.

Ωστόσο, μεταξύ του 2023 και 2024, το ποσοστό των παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ μειώθηκε ελαφρώς από 24,8 % σε 24,2%.

Σε εθνικό επίπεδο, η Βουλγαρία κατέγραψε τα υψηλότερα ποσοστά το 2024, με 35,1 %, ακολουθούμενη από την Ισπανία με 34,6 % και τη Ρουμανία με 33,8 %.

Αμέσως μετά ακολουθεί η Ελλάδα με τα ποσοστά να φτάνουν το 27,9%, σύμφωνα με το Euronews.

Αντίθετα, η Σλοβενία (11,8 %), η Κύπρος (14,8 %) και η Τσεχική Δημοκρατία (15,4 %) κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστά.

Η Ιταλία ήταν η μόνη χώρα της ΕΕ που δεν παρουσίασε καμία μεταβολή, παραμένοντας σταθερή στο 27,1 %.

«Οι θεσμοί του κράτους πρόνοιας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία των παιδιών από τη φτώχεια», δήλωσε η Alba Lanau Sánchez, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Pompeu Fabra.

«Οι χώρες με ισχυρά συστήματα κοινωνικής προστασίας τείνουν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά παιδικής φτώχειας».

Παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, 2023 και 2024

Πηγή: Eurostat

Το 2024, ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ήταν επίσης υψηλότερος για τα παιδιά σε σύγκριση με τους ενήλικες.

Τα παιδιά στην ΕΕ διατρέχαν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (24,2 %) σε σύγκριση με τους ενήλικες (20,3 %), με διαφορά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες.

Σε 20 από τις χώρες της ΕΕ, ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος για τα παιδιά, με τις μεγαλύτερες διαφορές να καταγράφονται στην Ισπανία (10,5 %), τη Μάλτα και τη Ρουμανία (7,3 % και 7,2 % αντίστοιχα) και τη Γαλλία (7,2 %).

Ο παράγοντας της εκπαίδευσης

Τα παιδιά των οποίων οι γονείς είχαν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης ήταν λιγότερο πιθανό να διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Το 2024, το 61,2 % των παιδιών στην ΕΕ που ζούσαν με γονείς που είχαν το πολύ χαμηλό δευτεροβάθμια εκπαίδευση διατρέχαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Για τα παιδιά των οποίων οι γονείς είχαν τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό ήταν 11,0 %.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα χάσμα κινδύνου 50,2 ποσοστιαίες μονάδες με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων.

Σε εθνικό επίπεδο, το χάσμα ήταν πάνω από 50 % σε 16 χώρες της ΕΕ.

Τα χαμηλότερα χάσματα παρατηρήθηκαν στη Δανία, την Πορτογαλία και την Εσθονία, ενώ οι μεγαλύτερες διαφορές καταγράφηκαν στη Ρουμανία, την Τσεχία και τη Βουλγαρία.

Γιατί η Ισπανία βρίσκεται μεταξύ των πρώτων χωρών;

Παρά το γεγονός ότι η Ισπανία έχει υψηλότερο ΑΕΠ από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία ή την Ελλάδα, το φορολογικό σύστημα της χώρας συχνά επισημαίνεται ως ένας από τους κύριους λόγους για τα υψηλά ποσοστά παιδικής φτώχειας, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Το 2021, η Ισπανία δαπάνησε μόλις το 1,3 % του ΑΕΠ της για οικογενειακές πολιτικές, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ που ήταν 2,3 %.

«Η άμεση οικονομική στήριξη των οικογενειών ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη», δήλωσε ο Lanau Sánchez.

«Τα προγράμματα παροχών ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών στην Ισπανία παρέχουν παραδοσιακά στήριξη στα υψηλότερα δεκατημόρια μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων, από τις οποίες δεν μπορούν να επωφεληθούν τα φτωχότερα νοικοκυριά, ενώ ελάχιστη ή καμία στήριξη δεν παρέχεται στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα».

Η Ισπανία εισήγαγε επίσης το Ελάχιστο Εισόδημα Διαβίωσης (IMV) το 2021 και το Συμπλήρωμα Στήριξης για τα Παιδιά το 2022, τα οποία καλύπτουν 502.310 νοικοκυριά, σύμφωνα με την Κοινωνική Ασφάλιση της Ισπανίας.

Ωστόσο, παραμένει ασαφές κατά πόσο τα προγράμματα αυτά έχουν βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των οικογενειών με παιδιά.

«Οι τρέχουσες κριτικές επισημαίνουν τις ελλείψεις του IMV, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών εμποδίων (που έχουν ως αποτέλεσμα υψηλά ποσοστά μη συμμετοχής), των νομικών περιορισμών στην πρόσβαση που επηρεάζουν ορισμένες ομάδες, όπως οι νέοι, οι άστεγοι, οι μετανάστες χωρίς έγγραφα και οι πρόσφατα αφιχθέντες, καθώς και της περιορισμένης δυνατότητας κάλυψης των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα αλλά όχι σε κατάσταση ακραίας φτώχειας», δήλωσε η Lanau Sánchez.

«Ωστόσο, δεν διαθέτουμε σε βάθος ακαδημαϊκή έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το IMV έχει μετασχηματίσει πιο ριζικά το σύστημα κοινωνικής προστασίας, εκτοπίζοντας τελικά άλλες μορφές στήριξης, όπως τα περιφερειακά προγράμματα ελάχιστου εισοδήματος», κατέληξε.

 

Η ΕΕ στον αγώνα κατά της λειψυδρίας – «Καμπανάκι» για την Ελλάδα

Το νερό βρίσκεται σε κίνδυνο, καθώς η ξηρασία λόγω κλιματικής αλλαγής απειλεί με εκτατεμένη λειψυδία ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ ιδιαίτερη αναφορά κάνει το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας της ΕΕ στην Ελλάδα, καθώς ανήκει στις χώρες που απειλούνται ιδιαίτερα από την ξηρασία.

Για αυτό, πέρα από τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) δεσμεύτηκε την Τετάρτη να επενδύσει 15 δισεκατομμύρια ευρώ σε έργα που συμβάλλουν στη μείωση της ρύπανσης των υδάτων, στην πρόληψη της σπατάλης νερού και στη στήριξη καινοτόμων επιχειρήσεων στον τομέα των υδάτων κατά τα επόμενα τρία χρόνια.

Η δέσμευση του δανειοδοτικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί μέρος της στρατηγικής του μπλοκ, η οποία επίσης ανακοινώθηκε την Τετάρτη, για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της ξηρασίας που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή, αλλά και για την αντιμετώπιση της έντονης πίεσης που ασκείται στα αποθέματα νερού από τη γεωργία, τη ρύπανση και την εκτεταμένη αστικοποίηση.

Όταν το νερό συναντά τις επιχειρήσεις

Η ΕΤΕπ θα κατανείμει τις επενδύσεις, για τις οποίες έχει δεσμευτεί, μεταξύ 2025 και 2027 κυρίως με τη μορφή δανείων, με στόχο την κινητοποίηση περαιτέρω 25 δισεκατομμυρίων ευρώ από εμπορικούς επενδυτές, δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Edouard Perard, επικεφαλής του τμήματος υδάτων της τράπεζας.

Η χρηματοδότηση θα στοχεύει σε μεγάλα έργα υποδομής, σε αυτά που αποκαθιστούν ή χρησιμοποιούν τα φυσικά οικοσυστήματα που διαχειρίζονται τα αποθέματα νερού και σε αναδυόμενες τεχνολογίες νερού.

«Αυτό είναι το σημείο όπου το νερό συναντά τις επιχειρήσεις», επισήμανε, εξηγώντας πως «με την ανάπτυξη της τεχνολογίας του μέλλοντος θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις για το νερό».

Συναγερμός για την ξηρασία στην Ελλάδα

Περίπου το 40% της Ευρώπης αντιμετωπίζει τώρα προειδοποίηση ξηρασίας, με το 1,6% να βρίσκεται σε πιο σοβαρές συνθήκες «συναγερμού» – συμπεριλαμβανομένων τμημάτων της Ελλάδας, της Πολωνίας και της Ιταλίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας της ΕΕ.

«Το νερό δεν είναι σαν οποιονδήποτε άλλο πόρο, αντιμετωπίζουμε τεράστια πίεση στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο», δήλωσε η Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Jessika Roswall.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε, άλλωστε, ότι θα προτείνει μέτρα για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας στην πίεση του νερού, συμπεριλαμβανομένων ελάχιστων προτύπων για τα κέντρα δεδομένων για την εξοικονόμηση νερού.

Ωστόσο, περιόρισε τα σχέδια που περιλαμβάνονταν σε προηγούμενο σχέδιο της στρατηγικής, για νέες επιδοτήσεις της ΕΕ στους αγρότες που επενδύουν στην εξοικονόμηση νερού, όταν ανανεωθεί το τεράστιο πρόγραμμα επιδοτήσεων της γεωργίας του μπλοκ.

Η ΕΕ έχει δηλώσει ότι απαιτούνται περίπου 23 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε πρόσθετες επενδύσεις για την ορθή εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων της για τα ύδατα, οι οποίοι ρυθμίζουν τους ρύπους και την επεξεργασία των λυμάτων.

Η ξηρασία στην Ευρώπη τον Απρίλιο 2025

Οι συνθήκες ξηρασίας επηρεάζουν μεγάλα τμήματα της ανατολικής και νότιας Ευρώπης, ιδίως στην περιοχή της Μεσογείου, και τις χώρες της Βαλτικής, σσύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας της ΕΕ. Η βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή πλήττονται επίσης σοβαρά.

Παράλληλα, οι πρόσφατες θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου στη Σκανδιναβία, τις χώρες της Βαλτικής, τις Άλπεις, την ανατολική Μεσόγειο και ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη επιδείνωσαν τις επιπτώσεις της παρατεταμένης έλλειψης βροχοπτώσεων.

Επιπλέον, οι χαμηλές ροές επηρεάζουν τα ποτάμια κυρίως στην ανατολική Ευρώπη, στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, στη βόρεια Γερμανία, στο Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο, ενώ τα πιο πρόσφατα παρατηρούμενα δεδομένα για τον ποταμό Ρήνο δείχνουν ένα αρχικό κρίσιμο στάδιο για την εσωτερική ναυσιπλοΐα.

Οι επιπτώσεις στη βλάστηση είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν τους επόμενους μήνες, εάν οι συνθήκες αυτές διατηρηθούν, προειδοποιούν οι ειδικοί, σημειώνοντας πως η τρέχουσα ανωμαλία μπορεί να εξαρτάται από μια αναμενόμενη ανάπτυξη που προκαλείται από θερμοκρασίες υψηλότερες του μέσου όρου, ενώ επισημαίνει ότι οι περιοχές που έχουν ήδη επηρεαστεί βρίσκονται κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου.

Οι εποχικές προβλέψεις δείχνουν ότι ο φετινός Ιούνιος θα είναι θερμότερος από το μέσο όρο και ότι ο βορράς θα είναι ξηρός, καθώς υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα στις προβλέψεις βροχόπτωσης.

 

H Κομισιόν «ρίχνει» 1,25 δισ. στην ενίσχυση των ερευνητών

Σε επενδύσεις της τάξης των 1,25 δισ. ευρώ σχεδιάζει να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2025, στο πεδίο της έρευνας και στο πλαίσιο των δράσεων Marie Skłodowska-Curie (MSCA), επιδώκοντας να γνωρίσει και να αναδείξει νέα ταλέντα.

Η χρηματοδότηση θα στηρίξει την έρευνα αιχμής και θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη ερευνητικών ταλέντων, στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και στη σύνδεση της επιστήμης με την κοινωνία, με στοχευμένη στήριξη για ερευνητές πρώιμης σταδιοδρομίας και εκτοπισμένους Ουκρανούς επιστήμονες.

Στην πρόσφατη ομιλία της στη Σορβόννη, η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε τη φιλοδοξία της Ευρώπης να «παραμείνει μια ήπειρος όπου προστατεύεται η επιστημονική ελευθερία, καλλιεργείται το ερευνητικό ταλέντο και μπορεί να ανθίσει η καινοτομία».

Ο νέος γύρος χρηματοδότησης θέτει αυτό το όραμα σε εφαρμογή, με συνεχή έμφαση στην ανάπτυξη ερευνητικής ικανότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη μέσω των βασικών προγραμμάτων των MSCA. Εισάγει επίσης το πιλοτικό πρόγραμμα «Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη», το οποίο θα καταστήσει την Ευρώπη κορυφαίο προορισμό για τους ερευνητές, προσφέροντας άριστες συνθήκες εργασίας και ισχυρές προοπτικές σταδιοδρομίας.

Επένδυση σε ερευνητικές σταδιοδρομίες και παγκόσμια συνεργασία

Η Επιτροπή ανακοινώνει δύο νέες προσκλήσεις χρηματοδότησης που θα ανοίξουν αργότερα εντός του τρέχοντος έτους:

– H δράση «Δίκτυα Διδακτορικών MSCA» (597,8εκατ. ευρώ, 28 Μαΐου-25 Νοεμβρίου): να προσλαμβάνουν και να εκπαιδεύουν υποψήφιους διδάκτορες στον ακαδημαϊκό χώρο και σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας, των επιχειρήσεων και των δημόσιων διοικήσεων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης εξειδικευμένα δίκτυα κοινών διδακτορικών διατριβών και δίκτυα βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών.

– Η δράση MSCA & Citizens (16,3εκατ. ευρώ, 17 Ιουνίου-22 Οκτωβρίου): φέρνει την επιστήμη πιο κοντά στο κοινό με τις δραστηριότητες «Ευρωπαϊκή Νύχτα Ερευνητών» και «Ερευνητές στα Σχολεία», αναδεικνύοντας τον αντίκτυπο της έρευνας στην καθημερινή ζωή των πολιτών.

Οι δράσεις MSCA θα διαθέσουν επίσης επιπλέον 10 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των εκτοπισμένων Ουκρανών ερευνητών μέσω του προγράμματος υποτροφιών MSCA4Ukraine.

Στήριξη ερευνητικών ταλέντων σε ολόκληρη την Ευρώπη

Η προσπάθεια της Εππιτροπής να στηρίξει τα ερευνητικά ταλέντα εστιάζεται σε τρεις επίπεδα που έχουν ήδη εγκαινιαστεί φέτος:

-Η δράση COFUND MSCA (105,6 εκατ. ευρώ, λήγει στις 24 Ιουνίου): βοηθά τους οργανισμούς να δημιουργήσουν ή να ενισχύσουν τα δικά τους προγράμματα διδακτορικής κατάρτισης και μεταδιδακτορικών υποτροφιών. Στόχος είναι η προσέλκυση και η πρόσληψη ταλαντούχων ερευνητών, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους και η προώθηση της σταδιοδρομίας τους.

-Οι ανταλλαγές προσωπικού MSCA (97,7 εκατ. ευρώ, λήγει στις 8 Οκτωβρίου): χρηματοδοτεί συνεργατικά έργα έρευνας και καινοτομίας, προωθώντας τις διεθνείς, διατομεακές και διεπιστημονικές ανταλλαγές και την ανταλλαγή γνώσεων σε όλα τα στάδια της αλυσίδας καινοτομίας.

-Οι μεταδιδακτορικές υποτροφίες MSCA (404,3 εκατ. ευρώ, κλείνει στις 10 Σεπτεμβρίου 2025): βοηθά τους πεπειραμένους ερευνητές να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, να αναπτύξουν τη σταδιοδρομία τους και να αποκτήσουν διεθνή, διεπιστημονική και διατομεακή εμπειρία δουλεύοντας στο εξωτερικό.

«Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη»: Στήριξη ερευνητών με μακροπρόθεσμες προοπτικές

Με προϋπολογισμό 22,5 εκατ. ευρώ το 2025, το πιλοτικό πρόγραμμα «Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη» (‘Choose Europe for Science’) αποσκοπεί στην ενίσχυση των ερευνητικών σταδιοδρομιών στην Ευρώπη μέσω της χρηματοδότησης μεταδιδακτορικών προγραμμάτων που υπερβαίνουν την εργασία βάσει έργων. Οι οργανισμοί θα λάβουν χρηματοδότηση για διάστημα έως 36 μηνών, ακολουθούμενη από διετή φάση χρηματοδοτούμενη από το ίδρυμα υποδοχής. Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν πιο σταθερές διαδρομές σταδιοδρομίας για τους ερευνητές πρώιμης σταδιοδρομίας, να μειωθεί η επισφάλεια και να ευθυγραμμιστούν οι ερευνητικοί ρόλοι με μακροπρόθεσμες θεσμικές στρατηγικές.

Τα προγράμματα είναι ανοικτά σε ερευνητές από ολόκληρο τον κόσμο, ενισχύοντας τη φιλοδοξία της Ευρώπης να προσελκύσει και να διατηρήσει κορυφαία ταλέντα, ενσωματώνοντας παράλληλα την ερευνητική αριστεία στα τοπικά οικοσυστήματα έρευνας και καινοτομίας.

Οι δυνητικοί αιτούντες μπορούν να αναζητήσουν σχετικές ενημερωτικές συνεδρίες πριν από την πρόσκληση, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Οκτωβρίου.

Ιστορικό

Οι δράσεις Marie Skłodowska-Curie (MSCA) αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, προωθώντας τη σταδιοδρομία των ερευνητών και την ανάπτυξη εγκάρσιων δεξιοτήτων σε διασυνοριακό επίπεδο. Για την περίοδο 2021-2027, οι δράσεις MSCA έχουν προϋπολογισμό άνω των 6,6 δισ. ευρώ. Οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για το 2025 έπονται της έγκρισης του αναθεωρημένου προγράμματος εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2023-2025 αυτή την εβδομάδα.

Η πρωτοβουλία «Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη» αποτελεί μέρος των δράσεων στο πλαίσιο της Ένωσης Δεξιοτήτων για την προσέλκυση, την ανάπτυξη και τη διατήρηση κορυφαίων ταλέντων, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την καινοτομία, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα.

 

Η Ελλάδα στην 7η θέση με τα περισσότερα τροχαία δυστυχήματα στην Ε.Ε.

 Η Βουλγαρία έχει το υψηλότερο ποσοστό θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη, με 81,6 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους, δηλαδή 78% πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 45,5 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους. Η Ελλάδα βρίσκεται στην έβδομη θέση με 59,6 θανάτους από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο, δηλαδή 31% πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Αυτά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας από τα τελευταία στοιχεία των τροχαίων ατυχημάτων που ανακοίνωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) και ανέλυσε ο ελβετικός ιστότοπος Vignetteswitzerland που ειδικεύεται στην αγορά του επίσημου ελβετικού e-vignette. Η Ρουμανία είναι δεύτερη χώρα με 81,1 θανάτους από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκους, δηλαδή 78% πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το 2023 καταγράφηκαν συνολικά 1.545 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα. Η Σερβία βρέθηκε στην 3η θέση με 75,7 θανάτους από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο, ποσοστό 65% πάνω από τον μέσο όρο. Συνολικά, 503 θάνατοι σημειώθηκαν στους δρόμους της το 2023.

Η Λετονία ακολούθησε στην τέταρτη, με 75,4 θανάτους από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκους, ποσοστό 66% πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ η Κροατία είχε το πέμπτο υψηλότερο ποσοστό θανάτων από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο στην Ευρώπη, με 71,2, 56% υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ. Στην πρώτη εξάδα βρέθηκε η Πορτογαλία με 60,2 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους, ποσοστό 32% πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Η Νορβηγία είχε το χαμηλότερο ποσοστό θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη, με μόνο 20 θανάτους ανά εκατομμύριο, λιγότερο από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ των 27. Η Νορβηγία είχε επίσης μείωση των θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη μειώνοντας τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα κατά 41% σε σχέση με το 2013. «Ενώ έχουν γίνει τεράστια βήματα στην οδική ασφάλεια τις τελευταίες δεκαετίες, υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει για να συνεχιστεί η μείωση των θανάτων από τροχαία ατυχήματα. Καμία χώρα δεν πέτυχε τον στόχο της σε σχέση με 2013 για μείωση 50% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα. Η Πολωνία πλησίασε περισσότερο με μείωση 44%. Ορισμένες μάλιστα σημείωσαν αυξήσεις από τα ποσοστά τους το 2013», τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος του ιστότοπου, Mattijs Wijnmalen και συνέχισε: «Θέλαμε να δούμε ποιες ευρωπαϊκές χώρες είχαν τους πιο θανατηφόρους δρόμους σε σύγκριση με τη μελέτη μας, οπότε εξετάσαμε τους θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους για να δούμε ποιες χώρες τα πήγαιναν καλύτερα με τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα και ποιες είχαν τα περισσότερα περιθώρια βελτίωσης».

Απορρίφθηκε από τις ευρωπαϊκές αρχές θεραπεία αντισωμάτων για την Αλτσχάιμερ

 

Παρά την έγκριση της θεραπείας στις ΗΠΑ, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) απέρριψε το νέο φάρμακο της Eli Lilly για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, κρίνοντας ότι τα οφέλη δεν αντισταθμίζουν τον κίνδυνο σοβαρού οιδήματος και αιμορραγίας στον εγκέφαλο.

Η δονανεμάμπη της Eli Lilly ανήκει σε μια νέα γενιά φαρμάκων για την Αλτσχάιμερ, μονοκλωνικά αντισώματα που απομακρύνουν από τον εγκέφαλο το βήτα αμυλοειδές, μια παθολογική πρωτεΐνη που συνδέεται με τη νευροεκφυλιστική πάθηση.

Τα ενέσιμα αυτά φάρμακα είναι τα πρώτα που φρενάρουν έστω και λίγο την έκπτωση γνωστικών λειτουργιών, έπειτα από δεκαετίες άκαρπων ερευνών κατά της συχνότερης μορφής άνοιας.

Αν και η πρόταση της Eli Lily απορρίφθηκε στην Ευρώπη, ένα άλλο φάρμακο της ίδιας κατηγορίας, η λεκανεμάμπη των εταιρειών Eisai και Biogen είχε εξασφαλίσει τον Φεβρουάριο θετική αξιολόγηση από την Επιτροπή Ιατρικών Προϊόντων Ανθρώπινης Χρήσης (CHMP) του ΕΜΑ.

Εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδεχτεί τη γνωμοδότηση, η λεκανεμάμπη, η οποία κυκλοφορεί ήδη στις ΗΠΑ, θα γίνει η πρώτη θεραπεία που εγκρίνεται κατά της Αλτσχάιμερ στην Ευρώπη, όπου ζουν περίπου 7 εκατομμύρια ασθενείς.

Η οργάνωση ασθενών Alzheimer Europe εξέφρασε πάντως την απογοήτευσή της για την απόρριψη της δονανεμάμπης: «Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς την αρνητική άποψη της CHMP για ένα φάρμακο που έχει εγκριθεί από τις ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Κίνα και την Ιαπωνία βάσει των ίδιων επιστημονικών ενδείξεων» ανακοίνωσε.

Ακόμα και στις ΗΠΑ πάντως η διάθεση των μονοκλωνικών αντισωμάτων για την Αλτσχάιμερ είναι περιορισμένη λόγω του σοβαρού κινδύνου αιμορραγίας και οιδήματος.

Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος για τα άτομα που φέρουν δύο αντίγραφα του γονιδίου ApoE4, το οποίο προδιαθέτει για τη νόσο. Η CHMP συνέστησε την έγκριση της λοκανεμάμπης ασθενείς που φέρουν το πολύ ένα αντίγραφο.

Σημαντικό εμπόδιο είναι και οι τιμές, με το κόστος της δονανεμάμπης στην αμερικανική αγορά να ανέρχεται στα 32.000 δολάρια ανά έτος.

Το 2024 το φάρμακο απέφερε έσοδα μόλις 9,3 εκατ. δολαρίων στην Eli Lily.

Η εταιρεία σκοπεύει πάντως να ζητήσει επανεξέταση της αίτησής της στην Ευρώπη.

Αύξηση της χρήσης ναρκωτικών στην ΕΕ - Ποιες χώρες κάνουν... πρωταθλητισμό

 Τα ναρκωτικά σαν κοινωνικό φαινόμενο είναι αποτέλεσμα μιας βαθιάς κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, που αφορά όλες τις σημερινές κοινωνίες και αφορά ανθρώπους όλων των ηλικιών, από όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα και όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας, ανεξαρτήτως μορφώσεως.

Το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανάλυσης υγρών αποβλήτων αποκάλυψε αύξηση της χρήσης μεθυλαινοδιοξυμεθαμφεταμίνης (MDMA), κοκαΐνης και αμφεταμίνης σε 128 πόλεις σε 26 διαφορετικές χώρες.

Aύξηση της κατανάλωσης διεγερτικών ουσιών σε όλο το μπλοκ, σύμφωνα με νέα μελέτη

 Η ανάλυση λυμάτων είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος επιστημονικός κλάδος με δυνατότητες παρακολούθησης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τις γεωγραφικές και χρονικές τάσεις της χρήσης παράνομων ναρκωτικών. Η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε αρχικά τη δεκαετία του 1990 για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των υγρών οικιακών αποβλήτων και έκτοτε έχει χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της κατανάλωσης ναρκωτικών σε διάφορες πόλεις (Daughton, 2001- van Nuijs et al., 2011- Zuccato et al., 2008).

87 εκατομμύρια ενήλικες έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών

Η μελέτη, η οποία διεξήχθη από την ομάδα SCORE, ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο αναλυτών λυμάτων και τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Ναρκωτικά (EUDA), εξέτασε τις συμπεριφορές λήψης ναρκωτικών από περίπου 68,8 εκατομμύρια ανθρώπους, εξετάζοντας τα απόβλητά τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, 87 εκατομμύρια ενήλικες έχουν κάνει χρήση παράνομων ναρκωτικών τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Η κάνναβη και η κοκαΐνη είναι τα πιο διαδεδομένα ναρκωτικά στην ΕΕ. Ωστόσο, η χρήση ουσιών όπως το MDMA (γνωστό και ως έκσταση), η ηρωίνη και άλλα οπιοειδή, οι ψυχεδελικές ουσίες και τα συνθετικά ναρκωτικά βρίσκονται σε άνοδο.

Τα δείγματα λυμάτων αναλύθηκαν για ίχνη πέντε διεγερτικών ναρκωτικών -αμφεταμίνης, κοκαΐνης, μεθαμφεταμίνης, MDMA και κεταμίνης- καθώς και κάνναβης. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στους επιστήμονες να εκτιμήσουν την κατανάλωση ναρκωτικών σε μια κοινότητα μετρώντας τα επίπεδα των παράνομων ναρκωτικών και των μεταβολιτών τους που αποβάλλονται στα ούρα.

Κάνναβη

Η κάνναβη είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο ναρκωτικό στην Ευρώπη, με περίπου 22,8 εκατομμύρια χρήστες πέρυσι. Οι εθνικές έρευνες για τη χρήση κάνναβης υποδηλώνουν ότι συνολικά, περίπου το 8 % των ευρωπαίων ενηλίκων (22,8 εκατομμύρια ηλικίας 15 έως 64 ετών) εκτιμάται ότι έχει κάνει χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο.

Στα λύματα, η χρήση κάνναβης εκτιμάται με τη μέτρηση του κύριου μεταβολίτη της, THC-COOH, ο οποίος είναι ο μόνος κατάλληλος βιοδείκτης που έχει βρεθεί μέχρι στιγμής. Παρόλο που αποβάλλεται σε χαμηλό ποσοστό και χρειάζονται ακόμη περισσότερες έρευνες (Causanilles et al., 2017a), χρησιμοποιείται συνήθως για την αναφορά της χρήσης κάνναβης στη βιβλιογραφία (Zucatto et al., 2016- Bijlsma et al., 2020).

Τα φορτία THC-COOH που παρατηρήθηκαν στα λύματα δείχνουν ότι η χρήση κάνναβης ήταν υψηλότερη στις πόλεις της νότιας και κεντρικής Ευρώπης, ιδίως στις πόλεις της Ισπανίας, των Κάτω Χωρών, της Πορτογαλίας, αλλά και στις πόλεις της Νορβηγία.

Επί του παρόντος, η κατοχή και η κατανάλωση είναι παράνομες στις περισσότερες χώρες, ωστόσο εννέα ανέχονται ορισμένες πρακτικές, ενώ η κάνναβη είναι νόμιμη υπό ορισμένες προϋποθέσεις στη Γερμανία, το Λουξεμβούργο και τη Μάλτα.

Στην έκθεσή του για τα ναρκωτικά το 2024, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ναρκωτικών δήλωσε ότι, ενώ η τρέχουσα δυναμική δημόσια και πολιτική συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ρυθμιστεί η κάνναβη είναι πιθανό να συνεχιστεί στην Ευρώπη, «δεν είναι σαφές ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν οι μελλοντικές ευρωπαϊκές πολιτικές».

Αλλαγή για τις επαναπροωθήσεις

 Ένας «Ευρωπαϊκός Κανονισμός Επαναπροωθήσεων» θα αποτελέσει τη νέα κοινή βάση για τις αποφάσεις των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, παρέχοντας σαφήνεια και ενιαίους κανόνες για όλη την Ένωση. Σύμφωνα με το προσχέδιο του κανονισμού που διέρρευσε, εισάγεται η δυνατότητα επαναπροώθησης ατόμων που έχουν λάβει εντολή απομάκρυνσης προς τρίτες χώρες, με τις οποίες η ΕΕ διατηρεί συμφωνίες ή μνημόνια συνεργασίας για επιστροφές (hub επαναπροωθήσεων).

Ο κανονισμός προβλέπει αυστηρές προϋποθέσεις για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων που υπόκεινται σε επαναπροώθηση. Συγκεκριμένα, οι συμφωνίες επαναπατρισμού μπορούν να συνάπτονται μόνο με χώρες όπου τηρούνται τα διεθνή πρότυπα και οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την αρχή της μη επαναπροώθησης.

 Όροι και περιορισμοί στις επαναπροωθήσεις

Το πλαίσιο προβλέπει ότι οι συμφωνίες πρέπει να καθορίζουν τις συνθήκες μεταφοράς των μεταναστών και το διάστημα παραμονής τους στη χώρα προορισμού, είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα. Επίσης, οι συμφωνίες συνοδεύονται από μηχανισμό παρακολούθησης, ώστε να αξιολογείται διαρκώς η εφαρμογή τους και να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις στη χώρα υποδοχής.

Εξαιρέσεις προβλέπονται για ανήλικους χωρίς συνοδεία και οικογένειες με παιδιά, οι οποίοι δεν μπορούν να επαναπροωθηθούν σε τρίτες χώρες μέσω αυτών των συμφωνιών.

Ο κανονισμός και η ανάγκη ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής

Ο κανονισμός αποτελείται από 52 άρθρα και είναι δεσμευτικός για όλα τα κράτη-μέλη. Σύμφωνα με το προσχέδιο, «το σημερινό σύστημα, με 27 διαφορετικά εθνικά πλαίσια επαναπατρισμού, κάθε ένα με τις δικές του διαδικασίες, υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των επιστροφών σε επίπεδο ΕΕ».

Η ανάγκη για ένα κοινό σύστημα επαναπατρισμού εντάσσεται στο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, με στόχο να καταστεί η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών αποτελεσματική και αξιόπιστη. Σύμφωνα με την εισαγωγή του κειμένου, «όταν άτομα που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ παραμένουν, το συνολικό σύστημα μετανάστευσης και ασύλου αποδυναμώνεται».

Επί του παρόντος, μόλις το 20% των ατόμων που λαμβάνουν εντολή απομάκρυνσης φεύγουν πράγματι από την ΕΕ, ενώ πολλοί εξαφανίζονται από τις αρχές και μετακινούνται σε άλλα κράτη-μέλη. Η έλλειψη ενιαίου πλαισίου καθυστερεί ή εμποδίζει τις διαδικασίες, δημιουργώντας νομική αβεβαιότητα τόσο για τις εθνικές αρχές όσο και για τους ίδιους τους μετανάστες.

Σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Ο κανονισμός επισημαίνει τη συμμόρφωση της ΕΕ με το διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων:

-Της Χάρτας των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ

-Της Σύμβασης της Γενεύης για τους πρόσφυγες

-Της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

– Του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα

– Της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων

– Της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να καθιερώσει ένα ενιαίο και λειτουργικό σύστημα επιστροφών μεταναστών, με γνώμονα την αποτελεσματικότητα, αλλά και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το νέο πλαίσιο στοχεύει στην επιτάχυνση των διαδικασιών, στην αποφυγή παράτυπων μετακινήσεων μεταναστών μεταξύ κρατών-μελών και στην καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην ΕΕ.

Ειδήσεις Σήμερα: