Η σιωπή μας κάνει... καλό

Ζούμε σε έναν κόσμο με τη σιωπή να είναι σπάνια – η καθημερινότητα είναι γεμάτη θορύβους με υψηλά επίπεδα έντασης. Η ηχορύπανση της μεγαλούπολης, η βουή από τα αμάξια, την κίνηση, τις κόρνες, τα μηχανήματα από τις οικοδομικές εργασίες συνεργάζονται δημιουργώντας μια συμφωνική ορχήστρα θορύβων υψηλών προδιαγραφών. Όλη αυτή η φασαρία έχει συνδεθεί με καρδιοαγγειακές παθήσεις, άγχος, κατάθλιψη, καθώς και με απώλεια ακοής.

Η ανάγκη για περισσότερη ηρεμία και ησυχία είναι πλέον επιτακτική για την υγεία του σώματος και του μυαλού. Ποιοι είναι λοιπόν οι λόγοι που πρέπει να επιδιώκουμε περισσότερες στιγμές ησυχίας στην καθημερινότητά μας και ποια τα οφέλη τους για την υγεία μας;

Τα πολυάριθμα ψυχικά οφέλη της σιωπής για την υγεία

Πολλοί είναι οι άνθρωποι που, στο σημερινό θορυβώδη κόσμο, δεν αντέχουν τη σιωπή, μιας και συχνά θεωρείται ένα κενό που πρέπει να γεμίσει. Πλέον, έχουν ξεχάσει την αξία της απόλυτης ησυχίας και της ηρεμίας. Κι όμως, η σιωπή είναι ένα απαραίτητο συστατικό για να σκεφτόμαστε.

Η μαγευτική δύναμη της σιωπής από την δύναμη του ανέμου, το άκουσμα του κύματος που σκάει στην αμμουδιά, το κελάηδισμα ενός πουλιού πάνω σε ένα δέντρο. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ακούσατε έναν από τους παραπάνω ήχους, δίνοντας προσοχή στη φύση; Ίσως όταν πήγατε μια εκδρομή μακριά από την ακραία βιομηχανική δραστηριότητα. Η σιωπή αποδεδειγμένα είναι υψίστης σημασίας για την υγεία μας.

Πιο αναλυτικά, τα οφέλη που της σιωπής είναι τα ακόλουθα:

• Η ηρεμία μιας απόλυτα ήσυχης στιγμής φαίνεται να αποκαθιστά την εσωτερική ισορροπία και να προσφέρει ένα είδος ανάπαυσης που συχνά αγνοούμε, όταν ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο θόρυβο.
• Ο χρόνος που περνά κανείς στη σιωπή, μέσω διαλογισμού, προσευχής ή απομόνωσης στη φύση, ήταν αναπόσπαστο μέρος των πνευματικών και θρησκευτικών πρακτικών για χιλιετίες: ένας δρόμος προς την αυτοπειθαρχία, τη γνώση και την αυτοπραγμάτωση.
• Στη σιωπή, μπορείτε να ακούσετε τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις αναμνήσεις και τις απόψεις σας και στην συνέχεια να τις βάλετε σε μια τάξη.
• Σε ένα ήσυχο μέρος, το μυαλό ηρεμεί από όλες τις σκέψεις που το έχουμε φορτώσει.
• Έχει επίσης αποδειχθεί ότι η προσοχή στην ησυχία μπορεί να ενισχύσει τη νευρογένεση, τη δημιουργία νέων εγκεφαλικών κυττάρων.
• Το περιβάλλον μας περιλαμβάνει φυσικούς ήχους, αυτούς που παράγουν τα ζώα, τα φυτά και ο καιρός, καθώς και ανθρώπινους ήχους. Οι φυσικοί ήχοι είναι ευεργετικοί για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, διότι αποτελούν μέρος της ακουστικής μας κληρονομιάς. «Οι εγκέφαλοί μας εξελίχθηκαν για να ακούν τους ήχους της φύσης και συχνά, για μεγάλες περιόδους, τίποτα άλλο εκτός από αυτούς», λέει ο Ρίτσαρντ Σάιτοουικ, καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο George Washington και συγγραφέας.

Τι έδειξαν οι μελέτες για την επίδραση της σιωπής στην υγεία μας;

Μια μελέτη του 2006 από το Πανεπιστήμιο της Παβίας σχετικά με τη μουσική αποκάλυψε πόσο εκτιμά το σώμα και ο εγκέφαλος τη σιωπή. Οι ερευνητές μελετούσαν πώς διαφορετικοί τύποι μουσικής, από κλασική έως τέκνο, ραπ, επηρεάζουν δείκτες άγχους, όπως η αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός ρυθμός και η συχνότητα αναπνοής. Μια σιωπή δύο λεπτών εισήχθη τυχαία μεταξύ των κομματιών ως μέτρο ελέγχου. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι η ακρόαση αυτής της σιωπής προκάλεσε τις χαμηλότερες τιμές σε όλους τους δείκτες. «Αυτό το χαλαρωτικό αποτέλεσμα ήταν ακόμη μεγαλύτερο από αυτό που παρατηρήθηκε στο τέλος πέντε λεπτών ήσυχης ξεκούρασης (πριν ξεκινήσει η μελέτη),» ανέφεραν οι ερευνητές.

Ποιες είναι οι αρνητικές επιδράσεις από τη συνεχόμενη φασαρία και τις πολλαπλές πηγές θορύβου;

Αποτελέσματα ερευνών έδειξαν ότι το μέσο επίπεδο θορύβου σε αστικά περιβάλλοντα έχει αυξηθεί κατά 0,5-1 ντεσιμπέλ ανά έτος τα τελευταία τριάντα χρόνια. Εκτός από το ότι είναι ενοχλητικός, ο χρόνιος υπερβολικός θόρυβος έχει συνδεθεί άμεσα με καρδιοαγγειακές παθήσεις, άγχος και κατάθλιψη, απώλεια ακοής και, στα παιδιά, επιβράδυνση της γνωστικής ανάπτυξης. Ένας στους πέντε ανθρώπους στην Ευρώπη εκτίθεται πλέον σε επίπεδα ρύπανσης από θόρυβο που θεωρούνται επιβλαβή για την υγεία, σύμφωνα με μια αναφορά του 2020.

Επίσης, από τα συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα θορύβου επηρεάζονται και τα ζώα. Ο Γκόρντον Χέμπτον, ακουστικός οικολόγος, αναφέρει ότι η ρύπανση από τον θόρυβο εμποδίζει τα πουλιά να ακούσουν τους θηρευτές τους και τα αναγκάζει να τραγουδούν πιο δυνατά ή σε υψηλότερο τόνο, κάτι που καταναλώνει περισσότερη ενέργεια.

Επιπλέον, είναι απόλυτα κατανοητό αν τα ακουστικά έχουν γίνει οι καλύτεροί σας φίλοι, καθώς θέλετε να αντικαταστήσετε τον θόρυβο της πόλης με την αγαπημένη σας μουσική ή ένα podcast, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος το ασταμάτητο soundtrack που παίζει στα αυτιά μας να κάνει την εμπειρία της σιωπής τόσο σπάνια, που όταν τη συναντάμε, κάνουμε τα πάντα για να την γεμίσουμε αμέσως.

Όσο ο κόσμος γίνεται όλο και πιο θορυβώδης, είναι όλο και πιο δύσκολο να βιώνουμε στιγμές απόλυτης σιωπής. Συνηθίζουμε στο επίπεδο και τον τύπο του θορύβου που βιώνουμε. Ενώ πολλοί άνθρωποι φοβούνται τη σιωπή, γι’ αυτό η τηλεόραση είναι συνεχώς ανοιχτή, ως «υποστηρικτικός» θόρυβος, ως μια επιπλέον παρέα.

Τι μπορείτε να κάνετε; Κάντε μια βόλτα κάπου που έχει δέντρα και τα επίπεδα θορύβου είναι χαμηλότερα. Αφήστε το τηλέφωνο στο σπίτι. Κοιτάξτε τα δέντρα, τον ουρανό και αναπνεύστε. Αφήστε ελεύθερες τις σκέψεις σας και ακούστε τον εαυτό σας.